Ortalama Hız Nedir?
Ortalama hız, bir cismin belirli bir süre boyunca kat ettiği toplam yolun, bu süreye bölünmesiyle elde edilen değerdir. Bir cismin hareketi boyunca hızı değişse bile, tüm yolculuk için tek bir hız değeri ifade etmemizi sağlar.
Ortalama Hız Formülü
Ortalama hız, aşağıdaki formülle hesaplanır:
Ortalama Hız = Toplam Yol / Toplam Zaman
Matematiksel olarak ifade etmek gerekirse:
\( v_{ort} = \frac{\Delta x}{\Delta t} \)
Burada;
- \( v_{ort} \): Ortalama hız
- \( \Delta x \): Toplam yer değiştirme veya alınan toplam yol
- \( \Delta t \): Toplam geçen süre
Ortalama Hız Nasıl Hesaplanır? (Adım Adım)
Ortalama hızı bulmak için şu adımları izleyebilirsiniz:
- Toplam Yolu Belirleyin: Cismin hareketi sırasında başlangıç noktasından bitiş noktasına kadar aldığı tüm yolu toplayın.
- Toplam Süreyi Belirleyin: Hareketin başlangıcından bitişine kadar geçen toplam süreyi bulun.
- Bölme İşlemi Yapın: Bulduğunuz toplam yolu, toplam süreye bölün.
Örnek Problem ve Çözümü
Problem: Bir araba, 3 saatte toplam 240 kilometre yol alıyor. Bu aracın ortalama hızı kaç km/sa'tir?
Çözüm:
- Toplam Yol (\( \Delta x \)) = 240 km
- Toplam Zaman (\( \Delta t \)) = 3 saat
- Ortalama Hız (\( v_{ort} \)) = Toplam Yol / Toplam Zaman
- \( v_{ort} = \frac{240 \text{ km}}{3 \text{ sa}} = 80 \text{ km/sa} \)
Sonuç olarak, aracın ortalama hızı 80 km/sa'tir.
Önemli Uyarılar
- Ortalama hız, skaler bir büyüklük olan "sürat"ten farklıdır. Sürat, alınan toplam yolun zamana bölümüdür. Ortalama hız ise vektörel bir büyüklük olan "yer değiştirme"nin zamana bölümüdür. Ancak günlük hayatta ve düz bir hat üzerindeki hareketlerde genellikle aynı kabul edilir ve toplam yol kullanılır.
- Cisim hareketi sırasında duruyor, yavaşlıyor veya hızlanıyor olabilir. Ortalama hız, tüm bu değişimlerin bir "ortalamasını" verir.
- Hız birimleri, yol ve zaman birimlerine bağlıdır (m/s, km/sa gibi). Hesaplama yaparken birimlerin tutarlı olmasına dikkat edin.
