Osmanlı Dağılma Dönemi test çöz AYT

Question

AYT'ye hazırlanırken Dağılma Dönemi'nde özellikle hangi olayların öncelikli olduğunu tam olarak kestiremiyorum. Islahat Fermanı, Tanzimat ve I. Meşrutiyet gibi konularda tarih sıralamasını ve önemli antlaşmaları karıştırıyorum. Hangi soru tiplerinin çıkma ihtimalinin daha yüksek olduğunu anlamak için bolca test çözmek istiyorum.

Answer 1

📜 Osmanlı Dağılma Dönemi (1792-1922) - AYT'ye Hazırlık

Bu ders notunda, Osmanlı Devleti'nin Dağılma Dönemi'ni AYT'de çıkabilecek soru tiplerine odaklanarak öğreneceğiz. Dönem, Yaş Antlaşması (1792) ile başlar ve Saltanatın Kaldırılması (1922) ile sona erer.

🚨 Dönemin Genel Özellikleri

• 💔 Osmanlı Devleti, toprak kaybetmeye ve siyasi gücünü yitirmeye başlamıştır.
• 🌍 "Denge Politikası" (İngiltere'ye, Fransa'ya vs. yakınlaşma) izlenmiştir.
• ⚔️ Milliyetçilik akımının etkisiyle çok sayıda isyan çıkmıştır.
• 📜 İlk kez bu dönemde demokratikleşme ve anayasallaşma hareketleri (Tanzimat, Islahat Fermanları, I. Meşrutiyet) görülmüştür.
• 💰 Ekonomik bağımlılık (Kapitülasyonlar, Düyun-u Umumiye) artmıştır.

📌 Önemli Antlaşmalar ve Sonuçları

• 🛑 Bükreş Antlaşması (1812): Rusya ile imzalandı. Besarabya Rusya'ya bırakıldı. Sırplara ayrıcalık verildi.
• 🛑 Edirne Antlaşması (1829): Yunanistan bağımsız oldu. Sırbistan'a özerklik verildi. Rus ticaret gemilerine boğazlarda geçiş hakkı tanındı.
• 🛑 Hünkar İskelesi Antlaşması (1833): Osmanlı ile Rusya arasında gizli bir ittifak ve yardım antlaşmasıdır. Boğazlar sorununu uluslararası bir mesele haline getirdi.
• 🛑 Paris Antlaşması (1856): Kırım Savaşı sonunda imzalandı. Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sayıldı ve toprak bütünlüğü garanti altına alındı. Islahat Fermanı uluslararası antlaşmaya girdi.
• 🛑 Berlin Antlaşması (1878): Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması'nın yerine imzalandı. Osmanlı'nın dağılma sürecini hızlandıran en önemli antlaşmalardan biridir. Romanya, Sırbistan, Karadağ bağımsız oldu; Bulgaristan üçe bölündü; Kars, Ardahan, Batum Rusya'ya bırakıldı.

💡 Islahat Hareketleri ve Fermanlar

• 📜 Tanzimat Fermanı (1839): Padişahın yetkileri ilk kez sınırlandırıldı. Kanun üstünlüğü, mülkiyet hakkı, vergide adalet gibi ilkeler getirildi. Anayasacılığa geçişin ilk adımıdır.
• 📜 Islahat Fermanı (1856): Paris Antlaşması'na zemin hazırlamak için ilan edildi. Gayrimüslimlere daha geniş haklar verdi. Azınlık hakları bir Avrupa sorunu haline geldi.
• 📜 I. Meşrutiyet (1876): İlk anayasa olan Kanun-i Esasi ilan edildi. Halk ilk kez yönetime katıldı (seçimlerle). Meclis-i Mebusan ve Ayan Meclisi açıldı. 93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) bahane edilerek kapatıldı.
• 📜 II. Meşrutiyet (1908): İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin baskısıyla II. Abdülhamid tarafından yeniden ilan edildi. Kanun-i Esasi'de önemli değişiklikler yapıldı (padişahın veto yetkisi sınırlandı, parti kurma hakkı vs.).

🎯 AYT'de Çıkabilecek Kritik Noktalar

• ✅ İlk defa demokratikleşme adımları bu dönemde atılmıştır. (Tanzimat, Meşrutiyet)
• ✅ Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük, Batıcılık fikir akımları bu dönemde ortaya çıkmış ve uygulanmaya çalışılmıştır.
• ✅ Denge politikasını en çok II. Abdülhamid döneminde görmekteyiz.
• ✅ I. Dünya Savaşı (1914-1918) bu dönemin son büyük olayıdır. Savaş sonunda imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması (1918) fiilen sonun başlangıcıdır.
• ✅ Trablusgarp Savaşı (1911-1912) ve Balkan Savaşları (1912-1913) Osmanlı'nın Afrika'daki ve Rumeli'deki varlığını büyük ölçüde sonlandırmıştır.

💎 Test İpuçları:

Hangi antlaşma, hangi savaşın sonucudur? sorularına dikkat edin. Örneğin, Berlin Antlaşması 93 Harbi'nin, Paris Antlaşması Kırım Savaşı'nın sonucudur.

Hangi padişah döneminde ne oldu? soruları sık çıkar. II. Mahmut dönemi ıslahatları, Abdülmecid dönemi Tanzimat Fermanı, II. Abdülhamid dönemi I. ve II. Meşrutiyet gibi.

"İlk" ifadelerini vurgulayan sorular önemlidir. İlk anayasa, ilk kez halkın yönetime katılması, ilk dış borç (Kırım Savaşı sırasında) gibi.