Paralel Nedir?
Paralel, Dünya'yı yatay olarak ikiye böldüğünü hayal ettiğimiz hayali çizgilere verilen isimdir. Bu çizgiler, Dünya'nın şeklinden dolayı birbirine paralel olduğu için bu adı almıştır. Paralellerin en önemli özelliği, birbirlerini hiçbir zaman kesmemeleridir.
Başlıca Paralel Daireleri (Enlemler)
Haritalarda ve kürelerde birçok paralel çizgisi vardır, ancak bazıları çok önemli olduğu için özel isimler almıştır:
- Ekvator (0°): Dünya'yı Kuzey Yarım Küre ve Güney Yarım Küre olarak iki eşit parçaya bölen en büyük paralel dairesidir.
- Yengeç Dönencesi (23° 27' Kuzey): Kuzey Yarım Küre'de yer alır.
- Oğlak Dönencesi (23° 27' Güney): Güney Yarım Küre'de yer alır.
- Kuzey Kutup Dairesi (66° 33' Kuzey)
- Güney Kutup Dairesi (66° 33' Güney)
Paralellerin Özellikleri
- Batıdan doğuya doğru uzanırlar.
- Başlangıç paraleli Ekvator'dur ve en büyük paraleldir.
- Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe paralellerin boyları küçülür.
- Paraleller arasındaki mesafe her yerde aynıdır ve yaklaşık 111 km kabul edilir.
- Toplam 180 tane paralel vardır. (90'ı Kuzey, 90'ı Güney Yarım Küre'de)
- Paraleller, bir yerin enlemini belirlememizi sağlar.
Enlemin Etkileri
Bir yerin Ekvator'a olan uzaklığına enlem denir. Enlem, o yerin iklimi üzerinde doğrudan etkilidir:
- Düşük Enlemler (Ekvator'a yakın): Bu bölgelerde güneş ışınları dik açıyla geldiği için sıcaklık yüksektir.
- Orta Enlemler: Dört mevsimin belirgin olarak yaşandığı bölgelerdir.
- Yüksek Enlemler (Kutuplara yakın): Bu bölgelerde güneş ışınları eğik açıyla geldiği için sıcaklık düşüktür ve iklim soğuktur.
Özetle, paraleller hayali çizgiler olmalarına rağmen, bir yerin iklimini, bitki örtüsünü ve yaşam koşullarını anlamamızda bize çok yardımcı olurlar.
