# Prut Savaşı ve Antlaşması (1711) (Azak Kalesi)
🌍 Tarihsel Arka Plan: Osmanlı-Rus Çekişmesi
18. yüzyıl başlarında, Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasındaki güç mücadelesi Karadeniz havzasında yoğunlaşmıştı. Rus Çarı I. Petro'nun "sıcak denizlere inme" politikası, Osmanlı topraklarını hedef alıyordu. Bu dönemde özellikle Azak Kalesi stratejik öneme sahipti, çünkü Karadeniz'e açılan kapılardan biri konumundaydı.
⚔️ Savaşın Nedenleri ve Gelişimi
Prut Savaşı'nın temelinde birkaç önemli neden yatıyordu:
- 🇷🇺 Rus Yayılmacılığı: I. Petro'nun Osmanlı topraklarına yönelik genişleme politikası
- 🇸🇪 İsveç Kralı'nın Sığınması: Poltava Savaşı'nda (1709) yenilen İsveç Kralı XII. Karl'ın (Demirbaş Şarl) Osmanlı'ya sığınması
- 🏰 Azak Kalesi Sorunu: Rusların daha önce ele geçirdiği Azak Kalesi ve çevresindeki tahkimatlar
- 🤝 Osmanlı'nın Tepkisi: Rus yayılmacılığına karşı Osmanlı'nın bölgedeki varlığını koruma çabası
🔥 Prut Seferi ve Kuşatma (18-21 Temmuz 1711)
Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Prut Nehri kıyısında Rus ordusunu kuşattı. Rus Çarı I. Petro ve ordusu tamamen çember içine alındı. Durum Ruslar için oldukça kritikti:
- 🇹🇷 Osmanlı ordusu sayıca üstündü
- 💧 Rus ordusu ikmal hatlarından kopmuştu
- 🍞 Askerler açlık ve susuzluk tehlikesiyle karşı karşıyaydı
- 🔥 Topçu ateşi altında savunma yapmak zorunda kaldılar
📜 Prut Antlaşması (21 Temmuz 1711)
Çaresiz kalan I. Petro, barış görüşmelerine razı oldu. İmzalanan antlaşmanın önemli maddeleri şunlardı:
- 🏰 Azak Kalesi'nin İadesi: Ruslar, 1696'da ele geçirdikleri Azak Kalesi'ni Osmanlı'ya geri verecekti
- 🔨 Tahkimatların Yıkılması: Rusların inşa ettiği Taganrog ve diğer kaleler yıkılacaktı
- 🚫 Lehistan'a Müdahale Yasağı: Rusya, Lehistan'ın iç işlerine karışmayacaktı
- 👑 İsveç Kralı'nın Serbest Geçişi: XII. Karl'ın ülkesine serbestçe dönmesine izin verilecekti
- 🚷 İstanbul'da Elçilik: Rusya, İstanbul'da daimi elçi bulunduramayacaktı
📊 Antlaşmanın Önemi ve Sonuçları
Prut Antlaşması, Osmanlı tarihi açısından önemli sonuçlar doğurdu:
- ✅ Osmanlı Devleti, kaybettiği toprakları geri alma fırsatı buldu
- 🛑 Rusya'nın Karadeniz'e inme planları geçici olarak durduruldu
- 📉 I. Petro'nun prestiji büyük darbe aldı
- ⚖️ Antlaşma, Osmanlı'nın 18. yüzyıldaki son önemli askeri başarılarından biri oldu
- 🕊️ Bölgedeki Osmanlı-Rus güç dengesi bir süreliğine Osmanlı lehine değişti
💡 Tarihsel Değerlendirme
Prut Savaşı ve Antlaşması, Osmanlı tarih yazımında tartışmalı bir konudur. Bazı tarihçiler, Rus ordusunun tamamen imha edilebilecekken antlaşmayla kurtulduğunu, Baltacı Mehmet Paşa'nın yeterince kararlı davranmadığını iddia eder. Diğerleri ise o dönemin şartları içinde alınan kararın mantıklı olduğunu, savaşın uzamasının Osmanlı ordusu için de risk oluşturabileceğini savunur.
Sonuç olarak, Prut Savaşı Osmanlı Devleti'nin 18. yüzyılda kaybettiği toprakları geri alabildiği nadir savaşlardan biridir ve Azak Kalesi'nin geri alınması, Karadeniz'deki Osmanlı hakimiyetinin bir süre daha devam etmesini sağlamıştır.
