# Psikoloji Bilimine Giriş - 11. Sınıf Ders Notları
🧠 Psikoloji Nedir?
Psikoloji, insan ve hayvan davranışlarını ve bu davranışların altında yatan zihinsel süreçleri inceleyen bir bilim dalıdır. Yunanca "psyche" (ruh) ve "logos" (bilim) kelimelerinin birleşiminden oluşur ve kelime anlamı olarak "ruh bilimi" demektir.
📚 Psikolojinin Temel Özellikleri
- 🔬 Bilimsel yöntem kullanır
- 👁️ Gözlemlenebilir davranışları inceler
- 💭 Zihinsel süreçleri araştırır
- 📊 Sistematik ve objektif veri toplar
- 🧪 Deney ve gözlem tekniklerini kullanır
🎯 Psikolojinin Amaçları
- ✅ Betimleme: Davranışları tanımlama ve sınıflandırma
- 🔍 Açıklama: Davranışların nedenlerini anlama
- 📈 Yordama: Gelecekteki davranışları tahmin etme
- 🔄 Kontrol: Davranışları etkileme ve yönlendirme
🧩 Psikolojinin Alt Dalları
👨⚕️ Uygulamalı Psikoloji Dalları
- Klinik Psikoloji: Ruhsal bozuklukların tanı ve tedavisi
- Eğitim Psikolojisi: Öğrenme-öğretme süreçleri
- Endüstri ve Örgüt Psikolojisi: İş yaşamı ve çalışan davranışları
- Sosyal Psikoloji: Bireyin sosyal çevreyle etkileşimi
🔬 Araştırma Odaklı Psikoloji Dalları
- Deneysel Psikoloji: Temel psikolojik süreçlerin laboratuvar araştırmaları
- Gelişim Psikolojisi: İnsanın yaşam boyu gelişimi
- Biyolojik Psikoloji: Davranışların biyolojik temelleri
- Bilişsel Psikoloji: Zihinsel süreçler (düşünme, öğrenme, bellek)
🔄 Psikolojide Yaklaşımlar
🧠 Yapısalcılık (Wundt)
Zihnin yapısını ve bilinç öğelerini inceleyen ilk sistematik psikoloji yaklaşımıdır. İçe bakış (iç gözlem) yöntemini kullanır.
⚙️ İşlevselcilik (James)
Zihinsel süreçlerin işlevlerine ve organizmanın çevreye uyumundaki rollerine odaklanır.
🐭 Davranışçılık (Watson, Skinner)
Sadece gözlemlenebilir davranışları inceler. "Uyarıcı-Tepki" ilişkisi üzerinde durur.
👁️ Gestalt Psikolojisi
Bütünün, parçaların toplamından farklı olduğunu savunur. Algı ve problem çözme üzerine odaklanır.
💭 Psikanaliz (Freud)
Bilinçdışı süreçlerin davranışlar üzerindeki etkisini vurgular. Rüyalar, dil sürçmeleri ve serbest çağrışım yöntemlerini kullanır.
🧬 Biyolojik Yaklaşım
Davranışların nörolojik, genetik ve hormonal temellerini araştırır.
🤔 Bilişsel Yaklaşım
Zihinsel süreçlere (düşünme, hatırlama, problem çözme) odaklanır.
🌟 Hümanist Yaklaşım (Maslow, Rogers)
İnsanın özgür iradesi, potansiyeli ve kendini gerçekleştirme eğilimine vurgu yapar.
🔬 Psikolojide Araştırma Yöntemleri
📋 Gözlem Yöntemleri
- Doğal Gözlem: Bireylerin doğal ortamlarında incelenmesi
- Sistematik Gözlem: Belirli davranışların önceden belirlenmiş kurallara göre gözlenmesi
📊 Görüşme ve Anket
Bireylerin düşünce, duygu ve davranışları hakkında bilgi toplamak için kullanılan yöntemlerdir.
🧪 Deney Yöntemi
Neden-sonuç ilişkisini belirlemek için kullanılan en güçlü yöntemdir. Bağımsız ve bağımlı değişkenler arasındaki ilişkiyi test eder.
📚 Vaka İncelemesi
Bir birey veya küçük grubun derinlemesine incelenmesidir.
💡 Önemli Kavramlar
- Davranış: Organizmanın gözlemlenebilir eylemleri
- Zihinsel Süreçler: Düşünme, hatırlama, hayal etme gibi içsel olaylar
- Bilinç: Farkında olduğumuz zihinsel süreçler
- Bilinçdışı: Farkında olmadığımız ancak davranışlarımızı etkileyen süreçler
Psikoloji, insan doğasını anlamamıza yardımcı olan ve günlük yaşamımızda karşılaştığımız birçok soruna bilimsel çözümler sunan önemli bir bilim dalıdır.
