📚 Şartlı (Koşullu) Birleşik Cümle Nedir?
Şartlı birleşik cümle, bir yargının gerçekleşmesinin başka bir yargıya bağlı olduğu cümlelerdir. Bu tür cümlelerde, bir olay veya durumun şartı (koşulu) ve bu şartın sonucunda ortaya çıkan temel yargı bir arada bulunur.
🔑 Temel Özellikleri
- ✅ İki cümlenin "-se/-sa" eki veya "ise" kelimesi ile birleştirilmesiyle oluşur.
- ✅ Birinci cümle, ikinci cümlenin gerçekleşmesi için gerekli olan koşulu ifade eder.
- ✅ Şart cümlesi genellikle yan cümlecik, temel yargı ise ana cümlecik görevindedir.
🧩 Yapısal Formülü
Bu cümlelerin genel yapısını şu şekilde formüle edebiliriz:
"Eğer [Şart Cümlesi] ise, [Temel Yargı/Ana Cümle]."
📝 Örneklerle Açıklama
- 💬 "Derslerine düzenli çalışırsan, sınavda başarılı olursun."
- ➡️ Şart: Derslerine düzenli çalışmak
- ➡️ Sonuç: Sınavda başarılı olmak
- 💬 "Yağmur yağarsa, pikniğe gitmeyeceğiz."
- ➡️ Şart: Yağmur yağması
- ➡️ Sonuç: Pikniğe gitmemek
- 💬 "Erken uyursan, yarın dinç uyanırsın."
- ➡️ Şart: Erken uyumak
- ➡️ Sonuç: Dinç uyanmak
🎯 Önemli Noktalar
- 📌 Şart cümleleri genellikle fiillere gelen -se/-sa ekini alır.
- 📌 Bazen "ise" kelimesi de şart anlamı katabilir: "Hava güzel ise dışarı çıkarız."
- 📌 Şart cümlesi, temel yargıdan önce veya sonra gelebilir: "Sınavı kazanırım, çok çalışırsam."
- ⚠️ Şart cümlesi tek başına bir anlam ifade etmez; temel yargıya bağlıdır.
🧠 Pratik İpuçları
- 💡 Bir cümlenin şartlı birleşik cümle olup olmadığını anlamak için şu soruyu sorabilirsin: "Bu olursa, ne olur?"
- 💡 Cümlede iki yargı varsa ve biri diğerinin gerçekleşme koşulunu belirtiyorsa, bu bir şartlı birleşik cümledir.
