📚 Seçmeli Sosyoloji 2. Dönem 2. Yazılı: Örnek Sorular ve Cevapları
Sınavlara hazırlanırken örnek sorular çözmek, konuları pekiştirmenin ve sınav formatına aşina olmanın en etkili yollarından biridir. Aşağıda, seçmeli sosyoloji dersinin 2. dönem 2. yazılı sınavına yönelik hazırlanmış örnek soruları ve cevaplarını bulacaksınız. Bu sorular, müfredatta yer alan temel kavramları ve konuları kapsamaktadır.
🎯 1. Soru: Küreselleşme ve Toplumsal Etkileri
Küreselleşmenin ne olduğunu açıklayınız. Küreselleşmenin toplumlar üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerinden en az üçer tane örnek veriniz.
Cevap:
Küreselleşme, dünya üzerindeki ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasi etkileşimlerin artması ve sınırların giderek önemini yitirmesi sürecidir. Bu süreç, bilgi ve teknolojinin hızla yayılması, uluslararası ticaretin artması ve kültürel alışverişin yoğunlaşması gibi faktörlerle karakterize edilir.
- ✅ Olumlu Etkileri:
- 🌍 Ekonomik Büyüme: Uluslararası ticaretin artması, ekonomik büyümeyi teşvik eder ve yeni iş olanakları yaratır.
- 📚 Bilgiye Erişim: İnternet ve diğer iletişim teknolojileri sayesinde bilgiye erişim kolaylaşır, eğitim ve öğrenme imkanları artar.
- 🤝 Kültürel Alışveriş: Farklı kültürler arasındaki etkileşim artar, hoşgörü ve anlayış gelişir.
- ❌ Olumsuz Etkileri:
- 💸 Ekonomik Eşitsizlik: Küreselleşme, zengin ve yoksul ülkeler arasındaki uçurumu derinleştirebilir, gelir dağılımı adaletsizliğini artırabilir.
- 🌱 Yerel Kültürlerin Kaybolması: Küresel kültürün yayılması, yerel kültürlerin ve geleneklerin kaybolmasına neden olabilir.
- 🏭 Çevresel Sorunlar: Üretim ve tüketimin artması, çevresel sorunları (kirlilik, iklim değişikliği vb.) tetikleyebilir.
🎯 2. Soru: Toplumsal Tabakalaşma ve Hareketlilik
Toplumsal tabakalaşma nedir? Toplumsal hareketliliğin farklı türlerini açıklayınız ve her birine örnek veriniz.
Cevap:
Toplumsal tabakalaşma, bir toplumda bireylerin veya grupların sahip oldukları gelir, eğitim, meslek, güç ve prestij gibi faktörlere göre farklı katmanlara ayrılmasıdır. Bu katmanlar arasında hiyerarşik bir ilişki bulunur ve bireylerin yaşam standartları, fırsatları ve sosyal statüleri bu tabakalara göre farklılık gösterir.
Toplumsal hareketlilik ise, bireylerin veya grupların toplumsal tabakalar arasındaki konumlarını değiştirmesidir. İki temel türü vardır:
- ⬆️ Dikey Hareketlilik: Bireyin veya grubun daha üst veya daha alt bir tabakaya geçmesidir.
- Örnek: Bir işçinin çalışarak yükselmesi ve yönetici pozisyonuna gelmesi (yukarı doğru hareketlilik) veya bir şirketin iflas etmesi sonucu yöneticinin işsiz kalması ve alt bir tabakaya düşmesi (aşağı doğru hareketlilik).
- ➡️ Yatay Hareketlilik: Bireyin veya grubun aynı tabaka içinde farklı bir konuma geçmesidir.
- Örnek: Bir öğretmenin aynı okul türünde farklı bir okula atanması veya bir hemşirenin aynı pozisyonda farklı bir hastanede çalışmaya başlaması.
🎯 3. Soru: Aile Kurumunun Değişen Yapısı
Günümüzde aile kurumunda yaşanan değişimleri ve bu değişimlerin nedenlerini tartışınız.
Cevap:
Aile kurumu, toplumun temel yapı taşlarından biri olmasına rağmen, günümüzde önemli değişimler geçirmektedir. Bu değişimler, demografik, ekonomik, sosyal ve kültürel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkmaktadır.
- 📉 Evlenme Yaşının Yükselmesi: Eğitim süresinin uzaması, kariyer odaklı yaşam tarzı ve ekonomik bağımsızlık gibi nedenlerle evlenme yaşı giderek yükselmektedir.
- 💔 Boşanma Oranlarının Artması: Kadınların ekonomik özgürlüğünü kazanması, toplumsal cinsiyet rollerindeki değişimler ve evlilik beklentilerindeki farklılıklar boşanma oranlarını artırmaktadır.
- 👪 Çekirdek Ailelerin Yaygınlaşması: Kırsal kesimden kentlere göç, iş imkanlarının artması ve bireyselleşme eğilimi geniş aile yapısının yerini çekirdek aileye bırakmasına neden olmaktadır.
- 🏳🌈 Farklı Aile Modellerinin Kabul Görmesi: Tek ebeveynli aileler, aynı cinsiyetten çiftlerin oluşturduğu aileler ve evlat edinme yoluyla kurulan aileler gibi farklı aile modelleri toplumsal kabul görmektedir.
🎯 4. Soru: Kitle İletişim Araçları ve Toplum
Kitle iletişim araçlarının toplum üzerindeki etkilerini değerlendiriniz. Medyanın manipülasyon ve propaganda aracı olarak kullanılmasına örnekler veriniz.
Cevap:
Kitle iletişim araçları (televizyon, radyo, gazete, dergi, internet vb.), geniş kitlelere aynı anda bilgi ve mesaj iletme gücüne sahip araçlardır. Bu araçlar, toplumun düşünce yapısını, davranışlarını ve değerlerini önemli ölçüde etkileyebilir.
- ➕ Olumlu Etkileri:
- 📰 Bilgi ve Haber Akışı: Toplumu bilgilendirir, güncel olaylardan haberdar olmalarını sağlar.
- 🗣️ Farkındalık Yaratma: Sosyal sorunlara dikkat çekerek farkındalık yaratır ve çözüm önerileri sunar.
- 🎭 Eğlence ve Kültürel Gelişim: Eğlence programları sunar, kültürel etkinlikleri tanıtır ve sanatsal gelişimi destekler.
- ➖ Olumsuz Etkileri:
- 📱 Bağımlılık: Aşırı kullanım, sosyal ilişkileri zayıflatabilir ve bağımlılığa yol açabilir.
- 📢 Manipülasyon ve Propaganda: Medyanın siyasi veya ticari amaçlarla manipülasyon ve propaganda aracı olarak kullanılması, toplumun yanlış yönlendirilmesine neden olabilir.
- 🎭 Şiddet ve Olumsuz Rol Modelleri: Şiddet içeren içerikler ve olumsuz rol modelleri, özellikle gençler üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir.
Medyanın manipülasyon ve propaganda aracı olarak kullanılmasına örnekler:
- 🗳️ Seçim Kampanyaları: Siyasi partilerin seçim kampanyalarında rakiplerini karalamak veya kendi adaylarını abartılı bir şekilde övmek için kullandığı propaganda yöntemleri.
- 🛍️ Reklamlar: Tüketiciyi yanıltıcı bilgiler içeren veya ihtiyaç olmayan ürünleri almaya teşvik eden reklamlar.
- 📰 Haber Manipülasyonu: Haberlerin belirli bir ideolojiye veya gruba hizmet edecek şekilde çarpıtılması veya sansürlenmesi.
