Antik Yunan felsefesinin en tartışmalı ve ilginç figürlerinden olan sofistler, MÖ 5. yüzyılda ortaya çıkmış gezgin öğretmenler ve düşünürlerdi. Bu makalede sofistlerin kim olduğunu, temel özelliklerini ve en önemli temsilcileri olan Gorgias ve Protagoras'ın felsefelerini inceleyeceğiz.
Sofistler, para karşılığında retorik (güzel konuşma sanatı), felsefe ve siyaset eğitimi veren gezgin öğretmenlerdi. İsimleri "bilge" veya "uzman" anlamına gelen "sophistes" kelimesinden gelmektedir. Sofistler genellikle:
Protagoras, sofizmin kurucularından kabul edilir ve en ünlü sözü: "İnsan her şeyin ölçüsüdür" (homo mensura) felsefesiyle tanınır. Bu görüş, bilginin göreli olduğunu ve her insanın kendi gerçekliğine sahip olduğunu savunur.
Gorgias, retorik sanatının en önemli temsilcilerinden biridir. Ona göre dil, gerçeği değil, ikna edici görüneni ifade eder. En ünlü eseri "Doğa Üzerine"de üç temel iddia ortaya koyar:
Gorgias, bu radikal şüpheci yaklaşımıyla bilginin imkansızlığını savunmuştur.
Sofistler, felsefe tarihinde önemli bir dönüm noktası oluşturmuşlardır:
Ancak, özellikle Platon ve Aristoteles gibi filozoflar tarafından şiddetle eleştirilmişlerdir:
Sofistler, felsefe tarihinde hak ettikleri değeri görememiş olsalar da, retorik, dil felsefesi ve epistemoloji alanlarında önemli katkılar sağlamışlardır. Protagoras'ın görelilik anlayışı ve Gorgias'ın radikal şüpheciliği, günümüz postmodern düşüncesine kadar uzanan etkiler bırakmıştır. Sofistler, felsefenin sadece "doğruyu aramak" değil, aynı zamanda "ikna etmek" ve "tartışmak" sanatı olduğunu hatırlatmışlardır.
