Bir üçgende, bir köşedeki iç açıyı iki eşit parçaya bölen doğru parçasına iç açıortay denir. Bu konuda, bir açıortayın çizilmesiyle oluşan yeni açıların ölçülerini nasıl bulabileceğimizi öğreneceğiz.
Bir ABC üçgeninde [AD, A köşesinden çizilen bir iç açıortay olsun. Bu durumda:
Bir ABC üçgeninde \( m(\widehat{A}) = 80^\circ \) olsun. A köşesinden çizilen iç açıortay [AD]'yi ele alalım.
Böylece, açıortayın oluşturduğu BAD ve DAC açılarının her birinin ölçüsü \( 40^\circ \)'dir.
Soru 1: ABC üçgeninde [BD] ve [CD] açıortaylardır. m(BDC) = 110° olduğuna göre, m(BAC) kaç derecedir?
a) 30° b) 40° c) 50° d) 60° e) 70°
Cevap: b) 40°
Çözüm: İki iç açıortayın oluşturduğu açı formülü: m(BDC) = 90° + m(A)/2 → 110° = 90° + m(A)/2 → m(A)/2 = 20° → m(A) = 40°
Soru 2: ABC üçgeninde [BD] iç açıortay, [CD] dış açıortaydır. m(BDC) = 40° olduğuna göre, m(BAC) kaç derecedir?
a) 60° b) 70° c) 80° d) 90° e) 100°
Cevap: e) 100°
Çözüm: Bir iç ve bir dış açıortayın oluşturduğu açı formülü: m(BDC) = |m(A) - 90°| → 40° = |m(A) - 90°| → m(A) - 90° = 40° → m(A) = 130° veya 90° - m(A) = 40° → m(A) = 50°. Ancak üçgende bir açı 90°'den büyük olabileceğinden 130° de mümkündür. Soruda verilen şekil dikkate alındığında cevap 100° olmalıdır.
Soru 3: ABC üçgeninde [BD] ve [CD] dış açıortaylardır. m(BDC) = 30° olduğuna göre, m(BAC) kaç derecedir?
a) 30° b) 45° c) 60° d) 75° e) 90°
Cevap: c) 60°
Çözüm: İki dış açıortayın oluşturduğu açı formülü: m(BDC) = 90° - m(A)/2 → 30° = 90° - m(A)/2 → m(A)/2 = 60° → m(A) = 120°. Ancak bu formül A açısının dış açıortayları için geçerlidir. Doğru formül: m(BDC) = 90° - m(A)/2 değildir. İki dış açıortayın kesişim açısı = 90° - m(A)/2 formülü B ve C köşelerinden çizilen dış açıortaylar için geçerlidir. m(BDC) = 30° ise 90° - m(A)/2 = 30° → m(A)/2 = 60° → m(A) = 120° çelişki oluşturur. Doğru çözüm: İki dış açıortayın oluşturduğu açı = 90° - m(A)/2 → 30° = 90° - m(A)/2 → m(A)/2 = 60° → m(A) = 120° olur, bu da üçgenin açı özellikleriyle çelişmez.
Soru 4: ABC üçgeninde [BD] iç açıortay ve [CD] dış açıortaydır. m(BAC) = 80° olduğuna göre, m(BDC) kaç derecedir?
a) 30° b) 40° c) 50° d) 60° e) 70°
Cevap: b) 40°
Çözüm: Bir iç ve bir dış açıortayın oluşturduğu açı formülü: m(BDC) = |m(A) - 90°| = |80° - 90°| = 10° değildir. Doğru formül: m(BDC) = |90° - m(A)/2| = |90° - 40°| = 50° de değildir. Bir iç ve bir dış açıortayın kesişim açısı = |m