Yavaşlayan Cisimlere Etki Eden Kuvvet
Bir cisim yavaşlıyorsa, bu onun hızlanmasının negatif olduğu anlamına gelir. Fizikte hızlanma (ivme), hızdaki değişimin zamana oranıdır. Hız azalıyorsa ivme negatiftir.
Newton'un İkinci Hareket Yasası'na göre, bir cisme etki eden net kuvvet ile cismin kütlesi ve ivmesi arasında şu ilişki vardır:
\( \vec{F}_{net} = m \cdot \vec{a} \)
Burada:
- \( \vec{F}_{net} \) = Cisme etki eden net kuvvet (Newton, N)
- m = Cismin kütlesi (kilogram, kg)
- \( \vec{a} \) = Cismin ivmesi (metre/saniye², m/s²)
Eğer bir cisim yavaşlıyorsa, ivmesi (\( \vec{a} \)) negatif bir değerdir. Bu durumda, net kuvvetin (\( \vec{F}_{net} \)) de negatif olacağı anlamına gelir. Negatif kuvvet, kuvvetin yönünün cismin hareket yönünün tersi olduğunu gösterir.
Özetle:
- Yavaşlayan bir cismin ivmesi negatiftir.
- Net kuvvet, ivme ile aynı yöndedir. Bu nedenle, net kuvvet de hareket yönüne zıt yöndedir.
- Bu net kuvvete genellikle sürtünme kuvveti, hava direnci veya bir yüzeyin uyguladığı tepki kuvveti gibi kuvvetler neden olur.
Günlük Hayattan Örnekler:
- Fren yapan bir araba: Araba hareket yönünde giderken, frenler tekerleklere hareket yönünün tersinde bir kuvvet uygular. Bu net kuvvet aracın yavaşlamasına neden olur.
- Buz pateni yapan bir sporcu: Sporcu buz üzerinde kayarken, buz ile paten arasındaki sürtünme kuvveti (harekete zıt yönde) onun yavaşlamasını sağlar.
- Havaya atılan bir top: Top yükselirken yerçekimi kuvveti (aşağı yönde) hareketine (yukarı yönde) ters olduğu için top yavaşlar.
Sonuç olarak, bir cismin yavaşlamasının tek nedeni, onun hareket yönüne zıt yönde bir net kuvvet etki etmesidir.
