Yazım kuralları 9. sınıf konu anlatımı

Question

Bu konuyu çalışırken "de/da" bağlacı ile "de/da" ekini karıştırıyorum. Ayrıca, bazı noktalama işaretlerini nereye koyacağım konusunda kafam karışıyor, özellikle virgül kullanımında hata yapıyorum.

Answer 1

📝 Yazım Kurallarına Giriş

Yazım kuralları, bir dilin yazılı olarak doğru, anlaşılır ve düzenli kullanılmasını sağlayan kurallar bütünüdür. Bu kurallara uymak, hem okumayı kolaylaştırır hem de iletişimde yanlış anlaşılmaların önüne geçer.

🔤 Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

• 📌 Cümleler daima büyük harfle başlar. Örnek: Bugün hava çok güzel.
• 📌 Özel isimler (kişi adları, şehir, ülke, kurum adları vb.) büyük harfle başlar. Örnek: Ayşe, Ankara, Türkiye Cumhuriyeti, Türk Dil Kurumu
• 📌 Gazete, dergi, kitap isimlerinin her kelimesi büyük harfle başlar. Örnek: Milliyet, Sinekli Bakkal
• 📌 Ay, gün isimleri bir tarihle birlikte kullanıldığında büyük harfle başlar. Örnek: 29 Ekim 1923 Pazartesi günü Cumhuriyet ilan edildi.

❓ Soru İşaretinin (?) Kullanıldığı Yerler

• 🎯 Soru anlamı taşıyan cümlelerin sonuna konur. Örnek: Bu kitabı okudun mu?
• 🎯 Kesin olarak bilinmeyen tarihler veya bilgiler için parantez içinde kullanılır. Örnek: Yunus Emre (1240?-1320) büyük bir halk şairidir.

❗ Ünlem İşaretinin (!) Kullanıldığı Yerler

• 💡 Şaşırma, korku, heyecan, sevinç gibi duyguları ifade eden cümlelerin sonuna konur. Örnek: Eyvah, geç kaldım!
• 💡 Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra kullanılır. Örnek: Ey Türk gençliği! Birinci vazifen...

➖ Kısa Çizginin (-) Kullanıldığı Yerler

• ✏️ Satır sonuna sığmayan kelimeleri bölerken kullanılır. Örnek: ... kitap-
  çıya...
• ✏️ Ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için kullanılır. Örnek: Bu konuyu -emin ol- çok iyi biliyorum.
• ✏️ Dilbilgisinde ekleri ve kökleri göstermek için kullanılır. Örnek: kitap-çı, göz-lük

⏸️ Virgülün (,) Kullanıldığı Yerler

• ✅ Eş görevli kelimeleri (isim, sıfat, zamir) ayırmak için kullanılır. Örnek: Kalem, defter, silgi ve kitabını çantasına koydu.
• ✅ Hitap sözlerinden sonra kullanılır. Örnek: Sevgili Arkadaşım, mektubunu aldım.
• ✅ Cümlede vurgulanmak istenen ögeden sonra kullanılır. Örnek: Bu eseri, yıllar önce okumuştum.
• ✅ Anlam karışıklığını önlemek için kullanılır. Örnek: Yaşlı, doktora içini döktü. (Yaşlı olan kişi doktora içini döküyor.)

🔠 "de" ve "ki" Nasıl Yazılır?

• 📚 "de" Bağlacı: Kendinden önceki kelimeden ayrı yazılır. Cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı bozulmaz. "de" yerine "dahi" kelimesi getirilebilir. Örnek: Sen de bizimle gel. (Sen dahi bizimle gel.)
• 📚 "-de" Hâl Eki: Kelimeye bitişik yazılır. Bulunma anlamı katarken ünsüz benzeşmesine uğrayıp "-da, -de, -ta, -te" şeklinde olabilir. Cümleden çıkarılamaz. Örnek: Kitap sende kalsın. (Kitap senin yanında kalsın.)
• 📚 "ki" Bağlacı: Kendinden önceki kelimeden ayrı yazılır. İlgi zamiri veya bağlaç olarak kullanılır. "-ki" yerine "o ki" veya başka bir zamir getirilebilir. Örnek: Duydum ki unutmuşsun gözlerimin rengini.
• 📚 "-ki" Eki: Kelimeye bitişik yazılır. İlgi zamiri veya sıfat yapan ek olarak kullanılır. Örnek: Seninki daha güzel. (Senin olan daha güzel.) Akşamki yemek çok lezzetliydi.

✍️ "mi" Soru Ekinin Yazılışı

• 🧠 "mi" soru eki kendinden önceki kelimeden her zaman ayrı yazılır.
• 🧠 Kendinden sonra gelen ekler "mi"ye bitişik yazılır.
• 🧠 Ünlü uyumuna göre "mı, mi, mu, mü" şeklini alır.
• 🧠 Örnek: Bu kitabı okudun mu? Yarın sınav var mıydı? Güzel miydi?

💎 Önemli Uyarı: Yazım kurallarını öğrenmenin en iyi yolu, bol bol kitap okumak ve yazı yazmaktır. Yazdıklarınızı mutlaka kontrol edin!