🌍 Yeraltı Suları ve Kaynaklar
Yeraltı suları, yağışlar sonucu yeryüzüne düşen suların geçirimli tabakalardan sızarak yer altında birikmesiyle oluşur. Bu sular, içme suyu temininden tarımsal sulamaya kadar birçok alanda hayati öneme sahiptir.
💧 Yeraltı Suyu Nasıl Oluşur?
- ✅ Yağış: Yağmur ve kar suları yeryüzüne düşer.
- ✅ Sızma: Sular geçirimli toprak ve kayaçlar arasından sızar.
- ✅ Birikme: Sular geçirimsiz bir tabaka üzerinde toplanarak yeraltı suyu tabakasını (akifer) oluşturur.
📌 Yeraltı Suyu Tabakaları (Akiferler)
- 🎯 Serbest Akifer: Suyun üstünde geçirimsiz bir tabaka yoktur. Su seviyesi değişkendir.
- 🎯 Basınçlı (Artezyen) Akifer: Su, iki geçirimsiz tabaka arasında sıkışmıştır ve basınç altındadır.
🚰 Yeraltı Suyu Kaynakları
Yeraltı sularının kendiliğinden yeryüzüne çıktığı yerlere kaynak (pınar, memba) denir. Başlıca kaynak türleri şunlardır:
- 🌊 Tabaka Kaynağı: Geçirimli ve geçirimsiz tabakaların yamaçlarda kesiştiği yerlerde oluşur.
Vadi Kaynağı: Yeraltı suyu seviyesinin vadi yamacını kestiği yerlerde görülür.
- ➡️ Karstik Kaynak: Kalkerli arazilerdeki yeraltı boşluklarından büyük debili sular çıkar.
- 🎯 Artezyen Kaynağı: Basınçlı akiferdeki suyun, açılan bir kuyu ile yeryüzüne fışkırarak çıkmasıdır.
- 🌡️ Fay Kaynağı: Fay hatları boyunca sıcak veya soğuk sular yüzeye ulaşır (Kaplıcalar, ılıcalar).
⚠️ Yeraltı Sularının Kirlenmesi ve Tükenmesi
- 📛 Sanayi atıkları, tarım ilaçları ve evsel atıklar sızıntı yoluyla yeraltı sularını kirletebilir.
- 📛 Aşırı ve kontrolsüz su çekimi, yeraltı su seviyesinin düşmesine ve tuzlu su girişine neden olur.
💡 Yeraltı Sularını Korumak İçin Neler Yapılmalı?
- ✅ Kirlenmeyi önleyici tedbirler alınmalı.
- ✅ Su tasarrufu sağlanmalı ve aşırı kullanımın önüne geçilmeli.
- ✅ Yeraltı barajları gibi yöntemlerle suyun beslenmesi artırılmalıdır.
