Bilimsel araştırma süreçlerinde bilimin doğasını yorumlayabilme nedir? Test 1

Newton'ın kütle çekim yasası, cisimlerin birbirini nasıl çektiğini matematiksel olarak tanımlarken; Evrim Teorisi, canlıların zamanla nasıl değiştiğini ve çeşitlendiğini açıklayan kapsamlı bir çerçeve sunar. Bu iki ifade arasındaki temel fark, bilimin doğasındaki hangi ayrımı vurgular?

A) Yasalar kanıtlanmış gerçeklerdir, teoriler ise sadece varsayımlardır.
B) Yasalar 'nasıl' olduğunu tanımlarken, teoriler 'neden' olduğunu açıklamaya çalışır.
C) Teoriler yasalardan daha az güvenilirdir ve daha kolay değişebilir.
D) Yasalar deneylerle elde edilirken, teoriler sadece gözlemlerle oluşturulur.

Merhaba öğrenciler, bu soruyu çözerken bilimsel yasalar ve teoriler arasındaki temel farkı anlamaya çalışacağız. Unutmayın, bilimde her ikisi de çok önemlidir ve farklı amaçlara hizmet ederler.

Şimdi seçenekleri tek tek inceleyelim:

• A) Yasalar kanıtlanmış gerçeklerdir, teoriler ise sadece varsayımlardır.

Bu ifade yanıltıcıdır. Yasalar, doğada gözlemlenen düzenlilikleri tanımlar, ancak bu, onların "kanıtlanmış gerçekler" olduğu anlamına gelmez. Teoriler ise, geniş kapsamlı açıklamalar sunar ve birçok farklı kanıtla desteklenir. Sadece varsayım değillerdir.

• B) Yasalar 'nasıl' olduğunu tanımlarken, teoriler 'neden' olduğunu açıklamaya çalışır.

İşte doğru cevap bu! Newton'ın kütle çekim yasası, iki cismin birbirini nasıl çektiğini matematiksel olarak ifade eder (yani "nasıl" sorusuna cevap verir). Örneğin, $F = G \frac{m_1 m_2}{r^2}$ formülü, kütleler ($m_1$, $m_2$) ve aralarındaki mesafe ($r$) bilindiğinde çekim kuvvetini ($F$) hesaplamamızı sağlar. Evrim teorisi ise, canlıların zamanla neden değiştiğini ve çeşitlendiğini açıklar (yani "neden" sorusuna cevap verir). Doğal seçilim, genetik varyasyon gibi mekanizmalarla bu değişimi anlamamızı sağlar.

• C) Teoriler yasalardan daha az güvenilirdir ve daha kolay değişebilir.

Bu da doğru değil. Teoriler, geniş bir kanıt yelpazesine dayandığı için oldukça güvenilirdir. Değişebilirler, ancak bu, bilimin kendini düzeltme ve geliştirme sürecinin bir parçasıdır. Yasalar da yeni kanıtlar ışığında güncellenebilir veya sınırları belirlenebilir.

• D) Yasalar deneylerle elde edilirken, teoriler sadece gözlemlerle oluşturulur.

Bu da eksik bir ifade. Hem yasalar hem de teoriler, deneyler ve gözlemler yoluyla elde edilen kanıtlarla desteklenir. Teoriler, gözlemleri ve deney sonuçlarını bir araya getirerek daha geniş bir çerçeve sunar.

Özetle, yasalar doğadaki olayların nasıl gerçekleştiğini tanımlarken, teoriler bu olayların neden gerçekleştiğine dair açıklamalar sunar. İkisi de bilimin temel taşlarıdır ve birbirini tamamlar.

Cevap B seçeneğidir.