Aşağıdaki edebî akımlardan hangisi, sanatçının iç dünyasına, duygularına ve hayal gücüne öncelik verirken, toplumsal gerçeklerden kaçınma eğilimindedir ve genellikle "sanat sanat içindir" ilkesini benimser?
A) Realizm
B) Natüralizm
C) Romantizm
D) Parnasizm
E) Sembolizm
Bu soruda, edebî akımların temel özelliklerini bilmek ve verilen tanımla eşleştirmek gerekmektedir. Soruda belirtilen anahtar özellikler şunlardır:
- Sanatçının iç dünyasına, duygularına ve hayal gücüne öncelik verme.
- Toplumsal gerçeklerden kaçınma eğilimi.
- "Sanat sanat içindir" ilkesini benimseme.
Şimdi seçenekleri bu özellikler ışığında inceleyelim:
- A) Realizm: Gerçekçilik akımı, toplumsal gerçekleri, günlük yaşamı ve insan ilişkilerini olduğu gibi, nesnel bir bakış açısıyla yansıtmayı amaçlar. Sanatçının iç dünyasından çok dış dünyaya odaklanır ve genellikle toplumsal bir amacı vardır. Bu nedenle sorudaki tanıma uymaz.
- B) Natüralizm: Realizmin daha ileri ve katı bir biçimi olan natüralizm, insanı ve toplumu bilimsel yasalarla açıklama eğilimindedir. Çevre ve kalıtımın insan üzerindeki etkilerini vurgular, yaşamın çirkin ve karanlık yönlerini bile detaylıca ele alır. Toplumsal gerçeklerden kaçınmaz, aksine onları en çıplak haliyle sunar. Bu nedenle sorudaki tanıma uymaz.
- C) Romantizm: Romantizm, sanatçının duygularına, hayal gücüne ve bireyselliğine büyük önem verir. İç dünyaya yöneliş ve doğaya kaçış gibi özellikler taşır. Ancak "sanat sanat içindir" ilkesi Romantizm'de her zaman baskın değildir; çoğu zaman toplumsal veya ahlaki bir mesaj da içerebilir. Toplumsal gerçeklerden tamamen kaçınma eğilimi de her zaman geçerli değildir.
- D) Parnasizm: Parnasizm, Romantizm'in aşırı duygusallığına tepki olarak doğmuştur. Şiirde biçim mükemmelliğini, nesnel güzelliği ve kusursuzluğu ön planda tutar. "Sanat sanat içindir" ilkesini benimser ve toplumsal konulardan uzak durur. Ancak sanatçının iç dünyasından ve duygularından ziyade, dış dünyaya ait nesnel güzelliklere ve biçimsel mükemmelliğe odaklanır. Bu yönüyle sorudaki "iç dünyaya öncelik verme" kriterine tam olarak uymaz.
- E) Sembolizm: Sembolizm, Realizm ve Natüralizm'in somut gerçekçiliğine ve Parnasizm'in nesnel güzelliğine tepki olarak ortaya çıkmıştır. Sanatçının iç dünyasını, duygu ve sezgilerini semboller aracılığıyla, dolaylı yoldan anlatmayı hedefler. Gerçekleri doğrudan yansıtmak yerine, düşsel ve mistik bir atmosfer yaratır. Toplumsal gerçeklerden bilinçli olarak uzaklaşır ve "sanat sanat içindir" ilkesini en güçlü şekilde benimseyen akımlardan biridir. Sanatın amacının duygu ve çağrışım yaratmak olduğuna inanır. Bu özellikleriyle soruda verilen tanıma en uygun akımdır.
Cevap E seçeneğidir.
