Sevgili öğrenciler, bu soruyu doğru bir şekilde çözmek için fizikteki temel büyüklükler ve türetilmiş büyüklükler arasındaki farkı çok iyi anlamamız gerekiyor.
- Temel Büyüklükler: Fizikteki diğer büyüklüklerden bağımsız olan, kendi başına tanımlanabilen ve başka büyüklükler cinsinden ifade edilemeyen büyüklüklerdir. Uluslararası Birim Sistemi (SI) yedi temel büyüklük tanımlar: Kütle, Uzunluk, Zaman, Sıcaklık, Akım Şiddeti, Madde Miktarı ve Işık Şiddeti.
- Türetilmiş Büyüklükler: İki veya daha fazla temel büyüklüğün bir araya gelmesiyle (çarpılması, bölünmesi vb.) elde edilen büyüklüklerdir. Örneğin; hız, kuvvet, enerji, hacim, yoğunluk gibi.
Şimdi seçenekleri tek tek inceleyerek hangisinin temel bir büyüklük olup olmadığını belirleyelim:
- A) Kütle: Temel bir büyüklüktür. Bir cismin madde miktarının bir ölçüsüdür ve başka bir büyüklük cinsinden tanımlanmaz.
- B) Uzunluk: Temel bir büyüklüktür. İki nokta arasındaki mesafeyi ifade eder ve başka bir büyüklük cinsinden tanımlanmaz.
- C) Zaman: Temel bir büyüklüktür. Olayların ardışıklığını ve süresini ifade eder, başka bir büyüklük cinsinden tanımlanmaz.
- D) Sıcaklık: Temel bir büyüklüktür. Bir maddenin ortalama kinetik enerjisiyle ilgili bir ölçüdür ve başka bir büyüklük cinsinden tanımlanmaz.
- E) Hız: Türetilmiş bir büyüklüktür. Hız, birim zamanda alınan yol (yer değiştirme) olarak tanımlanır. Yani, Uzunluk (temel büyüklük) ve Zaman (temel büyüklük) büyüklüklerinin birbirine bölünmesiyle elde edilir ($v = \text{yol} / \text{zaman}$). Bu nedenle hız, temel bir büyüklük değildir; temel büyüklüklerden türetilmiştir.
Bu durumda, temel bir büyüklük olmayan seçenek Hız'dır.
Cevap E seçeneğidir.
