pH değişiminin çözünürlüğe etkisi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Tüm tuzların çözünürlüğü pH'tan bağımsızdır
B) Bazik tuzlar asidik ortamda daha az çözünür
C) Asidik tuzlar bazik ortamda daha az çözünür
D) pH değişimi sadece zayıf asit veya baz tuzlarını etkiler
pH değişiminin çözünürlüğe etkisi, özellikle zayıf asit ve bazların tuzları söz konusu olduğunda önemli bir kavramdır. Şimdi bu konuyu adım adım inceleyelim:
- A) Tüm tuzların çözünürlüğü pH'tan bağımsızdır: Bu ifade kesinlikle yanlıştır. Çünkü bazı tuzlar, özellikle zayıf asit veya bazlardan türeyenler, pH değişimlerinden önemli ölçüde etkilenir. Örneğin, bir bazik tuzun çözünürlüğü asidik ortamda artabilir.
- B) Bazik tuzlar asidik ortamda daha az çözünür: Bu ifade de yanlıştır. Bazik tuzlar, anyonları (negatif iyonları) bazik özellik gösteren tuzlardır. Asidik bir ortama konulduklarında, ortamdaki H+ iyonları bu anyonlarla tepkimeye girerek anyon konsantrasyonunu azaltır. Bu durum, çözünme dengesini ürünler (çözünmüş iyonlar) lehine kaydırır ve tuzun çözünürlüğünü artırır. Le Chatelier prensibine göre, sistem bir denge bozulmasına (burada H+ eklenmesi) karşı koymak için çözünürlüğü artırır.
- C) Asidik tuzlar bazik ortamda daha az çözünür: Bu ifade de doğru değildir. Asidik tuzlar, katyonları (pozitif iyonları) asidik özellik gösteren tuzlardır. Bazik bir ortama konulduklarında, ortamdaki OH- iyonları bu katyonlarla tepkimeye girerek katyon konsantrasyonunu azaltır. Bu durum da çözünme dengesini ürünler lehine kaydırır ve tuzun çözünürlüğünü artırır.
- D) pH değişimi sadece zayıf asit veya baz tuzlarını etkiler: İşte doğru ifade budur! Güçlü asit ve bazların tuzları suda tamamen iyonlarına ayrışır ve çözünürlükleri pH değişimlerinden önemli ölçüde etkilenmez. Ancak zayıf asit veya bazlardan türeyen tuzlar, hidroliz yoluyla ortamın pH'ını etkileyebilir veya ortamdaki pH değişimlerinden etkilenebilirler. Bu nedenle, çözünürlükleri pH'a bağlıdır.
Özetle, pH değişiminin çözünürlüğe etkisi özellikle zayıf asit veya bazların tuzları için geçerlidir. Çünkü bu tuzların iyonları su ile reaksiyona girerek (hidroliz) ortamın pH'ını değiştirebilir veya ortamdaki pH değişikliklerinden etkilenebilirler.
Cevap D seçeneğidir.
