Nazım biçimi (şekli) nedir Test 1

"Gözlerimiz doluydu sen gidince o akşam
Bir daha görüşür müyüz diye düşündük uzun uzun
Yıllar geçse de unutmak mümkün mü
O son bakışını, o hüzünlü sonbahar gününü"
Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gazel
B) Murabba
C) Kaside
D) Mesnevi

Sevgili öğrenciler, bu tür sorularda öncelikle verilen metnin yapısını dikkatlice incelemeli ve ardından nazım biçimlerinin özelliklerini hatırlayarak doğru eşleştirmeyi yapmalıyız.

• Öncelikle verilen metni inceleyelim:

  "Gözlerimiz doluydu sen gidince o akşam
  Bir daha görüşür müyüz diye düşündük uzun uzun
  Yıllar geçse de unutmak mümkün mü
  O son bakışını, o hüzünlü sonbahar gününü"

  Bu metin, dört dizeden (satırdan) oluşan bir bütündür. Yani bir dörtlüktür.

• Şimdi seçeneklerdeki nazım biçimlerinin temel özelliklerini hatırlayalım:
• A) Gazel: Genellikle 5-15 beyitten (iki dizeden oluşan bölümlerden) oluşan, aşk, güzellik, şarap gibi konuları işleyen bir nazım biçimidir. Uyak düzeni genellikle "aa ba ca da..." şeklindedir. Verilen metin tek bir dörtlük olduğu için gazel olamaz.
• B) Murabba: Dört dizelik bentlerden (dörtlüklerden) oluşan bir nazım biçimidir. Her bent kendi içinde uyaklı olabilir (aaaa bbbb cccc...) veya ilk bent kendi içinde, diğer bentlerin son dizeleri ilk bentle uyaklı olabilir (aaaa bbba ccca...). Verilen metin tam olarak dört dizeden oluştuğu için murabba'nın bir bendi (dörtlüğü) olabilir.
• C) Kaside: Din veya devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılan, genellikle 33-99 beyit arasında değişen uzun bir nazım biçimidir. Uyak düzeni gazel gibidir ("aa ba ca da..."). Verilen metin tek bir dörtlük olduğu için kaside olamaz.
• D) Mesnevi: Her beyti kendi arasında uyaklı (aa bb cc dd...) olan, genellikle uzun hikayeleri, destanları veya öğretici konuları anlatan bir nazım biçimidir. Beyitlerden oluşur. Verilen metin tek bir dörtlük olduğu için mesnevi olamaz.
• Verilen metin dört dizeden oluşan bir dörtlük olduğu için, bu yapıya en uygun nazım biçimi Murabba'dır. Murabba, adından da anlaşılacağı gibi "dörtlü" anlamına gelir ve dört dizelik bentlerden oluşur.

Cevap B seçeneğidir.