Soru:
Bir bitki hücresinin bölünerek mantar kambiyumuna dönüşmesi için geçirdiği temel değişiklik nedir? Bu süreç hangi bitki dokusunun yeniden farklılaşma (dediferansiyasyon) yeteneğine bir örnektir?
Çözüm:
💡 Bu soru, meristem dokularının kökenini ve hücrelerin farklılaşma süreçlerini anlamamızı istiyor.
- ➡️ Birinci Adım: Mantar kambiyumunun (fellogen) tanımını yapalım. Fellogen, sekonder meristem olarak da adlandırılan bir lateral meristemdir. Yani, bitki gelişiminin ilerleyen aşamalarında oluşur.
- ➡️ İkinci Adım: Fellogen'in nasıl oluştuğunu düşünelim. Bu doku, başlangıçta bölünme yeteneğini kaybetmiş, farklılaşmış somatik hücrelerden (örneğin epidermis, korteks veya floem hücrelerinden) köken alır.
- ➡️ Üçüncü Adım: Temel değişikliği tanımlayalım. Bu olgun hücreler, bazı hormonların (özellikle oksin ve sitokinin) etkisiyle yeniden bölünme yeteneği kazanır. İşte bir hücrenin bölünme yeteneğini kaybettikten sonra tekrar kazanması sürecine dediferansiyasyon (geriye farklılaşma) denir.
- ➡️ Dördüncü Adım: Hangi dokunun bu yeteneğe sahip olduğunu bulalım. Bitkilerde birçok parankima hücresi, gerektiğinde dediferansiye olarak meristem hücresine dönüşebilir. Mantar kambiyumunun oluşumu da bu yeteneğin bir sonucudur.
✅ Sonuç: Temel değişiklik, olgun bir hücrenin yeniden bölünme yeteneği kazanmasıdır (dediferansiyasyon). Bu süreç, bitkilerdeki parankima dokusunun yeniden farklılaşma yeteneğine güzel bir örnektir.
