Soru:
Bir öğrenci, sabah erken saatlerde bir bitkinin yaprak kenarlarında su damlacıkları gözlemliyor. Bu su damlacıklarının oluşum mekanizması ve bu mekanizmayı sağlayan yapı ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız.
- Bu olaya ne ad verilir?
- Bu olayı gerçekleştiren özel yapıların adı nedir?
- Bu olay hangi koşullarda daha belirgin şekilde gözlemlenir?
Çözüm:
🌿 Gözlemlenen olayı ve yapıları adım adım analiz edelim.
- ➡️ (a) için: Yaprak kenarlarında sıvı su damlacıklarının görülmesi olayı, terleme (transpirasyon) değildir. Terleme su buharı şeklinde gerçekleşir. Bu, sıvı haldeki suyun atılması olan gutasyon olayıdır.
- ➡️ (b) için: Gutasyon olayının gerçekleşmesini sağlayan, yaprak kenar ve uçlarında bulunan özelleşmiş yapılara hidatot veya su savakları denir.
- ➡️ (c) için: Gutasyon, genellikle havanın nispeten nemli olduğu, terlemenin az gerçekleştiği sabah ve gece saatlerinde belirgindir. Ayrıca, toprağın çok sulu olduğu ve kök basıncının yüksek olduğu koşullarda daha sık görülür.
✅ Sonuç olarak:
(a) Gutasyon
(b) Hidatot (Su savakları)
(c) Nemli hava, düşük terleme hızı, yüksek kök basıncı ve toprağın fazla su içerdiği koşullarda.
