Soru:
Föhn (Fön) rüzgarı nasıl oluşur? Oluşum sürecini bir dağ sırasının yamacında gerçekleşen süreçleri açıklayarak adım adım anlatınız.
Çözüm:
💨 Föhn rüzgarı, nemli bir hava kütlesinin bir dağ sırasını aşması sırasında yaşadığı fiziksel ve termodinamik süreçler sonucu oluşan sıcak ve kuru bir rüzgardır.
- ➡️ 1. Adım (Yamaç Yağışı): Nemli hava kütlesi dağın rüzgara bakan yamacında (cephe yamacı) yükselmeye başlar. Yükseldikçe soğur ve adiyabatik soğuma (her 100 metrede 0.5°C) gerçekleşir. Belirli bir yükseklikte bağıl nem %100'e ulaşır ve yağış başlar.
- ➡️ 2. Adım (Yağış ve Nem Kaybı): Yükselme ve yağış devam eder. Bu süreçte hava kütlesi neminin önemli bir kısmını kaybeder.
- ➡️ 3. Adım (Tepeden İniş): Hava kütlesi dağın tepesini aştıktan sonra, diğer yamaca (föhn yamacı/arka yamaç) doğru alçalmaya başlar.
- ➡️ 4. Adım (Adiyabatik Isınma): Alçalan hava kütlesi, artık kuru olduğu için adiyabatik ısınma (her 100 metrede 1°C) yaşar. Nemini kaybettiği için bu ısınma oranı, yükselirkenki soğuma oranından daha yüksektir.
✅ Sonuç: Dağın aşağısına ulaşan hava, başlangıçtakinden çok daha sıcak ve kuru bir karakter kazanır. İşte bu rüzgara Föhn rüzgarı denir.
