Soru:
Föhn (Fön) rüzgarı nedir? Temel oluşum mekanizmasını, bir dağ sırasının hangi iki yamacında farklı etkiler yarattığını belirterek açıklayınız.
Çözüm:
💡 Föhn rüzgarı, nemli bir hava kütlesinin bir dağ sırasını aşması sırasında yaşadığı termodinamik süreçler sonucu oluşan sıcak ve kuru bir rüzgardır. Oluşumunu adım adım inceleyelim:
- ➡️ 1. Adım (Rüzgarın Yaklaşımı): Nemli hava kütlesi dağın rüzgara bakan yamacına (cephe yamaç) doğru hareket eder ve yükselmeye başlar.
- ➡️ 2. Adım (Yükselme ve Yağış): Hava yükseldikçe soğur (Yükselici Soğuma). Belirli bir yüksekliğe (yoğuşma seviyesi) ulaştığında içindeki nem yağış olarak (yağmur veya kar) dağın bu yamacına bırakılır.
- ➡️ 3. Adım (Tepeyi Aşma ve Alçalma): Dağın tepesine ulaşan hava artık kuru hale gelmiştir. Dağın diğer tarafından, rüzgarın uzaklaştığı yamaç (arka yamaç) aşağı doğru alçalmaya başlar.
- ➡️ 4. Adım (Isınma ve Kuruma): Alçalan kuru hava, Alçalıcı Isınma (Adyabatik Isınma) ile her 100 metrede 1°C ısınır. Bu, yamaçta sıcak ve kuru bir rüzgarın esmesine neden olur.
✅ Sonuç olarak, Föhn rüzgarı; rüzgara bakan yamaçta yağışlı ve serin, rüzgarın uzaklaştığı arka yamaçta ise sıcak, kuru ve kurak bir etki yaratır.
