Soru:
Bir dağ yamacı boyunca yükselen hava kütlesi, deniz seviyesinde 25°C sıcaklığa ve %60 bağıl neme sahiptir. Hava kütlesi 2000 metre yükseldiğinde sıcaklığı kaç °C olur ve yağış oluşturur mu? (Yağışın oluşması için havanın doyma noktasına ulaşması gerekir. Yoğuşmanın 1500 metrede başladığını varsayalım.)
Çözüm:
💡 Bu soru, yükselici hava hareketi ve adiyabatik sıcaklık değişimi ile ilgilidir. Kuru hava her 100 metrede 1°C, yaş hava (yoğuşma başladıktan sonra) her 100 metrede 0,5°C soğur.
- ➡️ İlk adım, yoğuşma seviyesine (1500 m) kadar olan sıcaklık değişimini hesaplamak: 1500 m / 100 m = 15. Kuru adiyabatik lapse rate ile 15 × 1°C = 15°C soğuma. Sıcaklık: 25°C - 15°C = 10°C.
- ➡️ İkinci adım, yoğuşma seviyesinden (1500 m) 2000 metreye kadar olan sıcaklık değişimini hesaplamak: 2000 m - 1500 m = 500 m. Yaş adiyabatik lapse rate ile (500 m / 100 m) × 0,5°C = 5 × 0,5°C = 2,5°C soğuma.
- ➡️ Üçüncü adım, 2000 metredeki toplam sıcaklığı bulmak: Yoğuşma seviyesindeki sıcaklık 10°C'den, 10°C - 2,5°C = 7,5°C.
- ➡️ Dördüncü adım, yağış oluşup oluşmayacağını değerlendirmek: Soruda yoğuşmanın 1500 metrede başladığı belirtilmiştir. Yoğuşma başladığına göre, hava doyma noktasına ulaşmış ve yağış oluşmuş demektir.
✅ Sonuç: 2000 metrede sıcaklık 7,5°C'dir ve yağış oluşur.
