Soru:
Bir coğrafya öğretmeni tahtaya "\( \text{Kıtasal Levha} + \text{Okyanusal Levha} = ? \)" yazmış ve bu çarpışmanın orojenez bağlamındaki sonucunu sormuştur. Aşağıdaki öğrenci cevaplarından hangisi bu süreci ve sonuçlarını en doğru şekilde açıklar?
- A) İki levha da aynı yoğunlukta olduğu için kıvrılarak dev dağ sıralarını oluşturur.
- B) Okyanusal levha, daha yoğun olduğu için kıtasal levhanın altına dalar (subdüksiyon), bu dalma-batma zonunda yanardağlar ve derin okyanus çukurları oluşur.
- C) Levhalar birbirinden uzaklaşır ve yeni okyanus tabanı oluşur.
- D) Her iki levha da aynı anda batarak manto içinde erir.
Çözüm:
💡 Bu soru, farklı türdeki levhaların çarpışma senaryolarını anlamamızı test ediyor.
- ➡️ Birinci Adım: Okyanusal levha (bazaltik), kıtasal levhadan (granitik) daha yoğun ve ağırdır.
- ➡️ İkinci Adım: Bu iki levha çarpıştığında, yoğun olan okyanusal levha, daha hafif olan kıtasal levhanın altına doğru dalar. Buna subdüksiyon (dalma-batma) denir.
- ➡️ Üçüncü Adım: Dalma-batma zonunun hemen üzerinde, kıta kenarında volkanizma ile karakterize edilen And tipi dağlar oluşur. Aynı zamanda, okyanusal levhanın daldığı yerde derin okyanus çukurları meydana gelir.
- ➡️ Dördüncü Adım: Seçenekleri kontrol edelim. A seçeneği kıtasal-kıtasal çarpışmayı, C seçeneği ıraksayan sınırları, D seçeneği ise gerçekçi bir süreci tanımlamıyor.
✅ En doğru açıklama, okyanusal levhanın dalması ve bunun sonucunda volkanik dağ kuşakları ile okyanus çukurlarının oluşmasıdır. Cevap B seçeneğidir.
