Soru:
Bir dağ oluşum hareketi (orojenez) sırasında, yoğun basınç ve sıcaklık altında kalan tortul tabakaların başkalaşım (metamorfizma) geçirdiği, kıvrılamayacak kadar sert tabakaların ise kırılarak fay hatlarını oluşturduğu bilinmektedir. Bu süreçte oluşan ve blokların yükselmesiyle meydana gelen dağ türü aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Volkanik Dağlar
- B) Kıvrım Dağları
- C) Kırık (Horst) Dağları
- D) Tektonik Plato
Çözüm:
💡 Orojenez sırasında kayaçlar farklı şekillerde deforme olur. Bu soru, deformasyon türlerini ve sonuçlarını ayırt etmemizi istiyor.
- ➡️ Birinci Adım: Soru metninde iki önemli ipucu var: "kıvrılamayacak kadar sert tabakalar" ve "kırılarak fay hatlarını oluşturduğu".
- ➡️ İkinci Adım: Kıvrım dağları (B seçeneği), esnek tabakaların yan basınçlarla kıvrılması sonucu oluşur. Bu, soruda tanımlanan durum değildir.
- ➡️ Üçüncü Adım: Sert ve kırılgan tabakalar basınca maruz kaldığında kıvrılmaz, kırılır. Bu kırık hatlar boyunca bazı bloklar (Horst) yükselir ve dağları oluşturur, bazı bloklar (Graben) ise çökerek ovaları oluşturur.
✅ Soruda tanımlanan, kırılma sonucu yükselen blokların oluşturduğu dağ türü Kırık (Horst) Dağları'dır. Cevap C seçeneğidir.
