Soru:
Aşağıdaki Türkiye haritasında (X) ve (Y) ile gösterilen dağ sıraları işaretlenmiştir. Bu dağ sıralarının isimlerini yazınız ve bu dağların oluşum biçimlerini karşılaştırarak ortak özelliklerini belirtiniz.
(Harita üzerinde X: Kuzeyde, Karadeniz kıyısına paralel uzanan dağlar; Y: Güneyde, Akdeniz kıyısına paralel uzanan dağlar olarak düşününüz.)
Çözüm:
💡 Harita okuma ve dağların konumsal ilişkisini kurmamız isteniyor.
- ➡️ Birinci Adım - Dağları Tanımla: Haritada (X) ile gösterilen, Karadeniz'e paralel uzanan dağlar Kuzey Anadolu Dağları'dır (Küre, Canik, Ilgaz, Köroğlu, Kaçkar dağları gibi). (Y) ile gösterilen, Akdeniz'e paralel uzanan dağlar ise Toros Dağları'dır.
- ➡️ İkinci Adım - Oluşum Biçimlerini Karşılaştır: Her iki dağ sırası da kıvrım dağlarıdır. Yani oluşum biçimleri aynıdır. Tetis Okyanusu tabanında biriken kalın tortul tabakalar, levha hareketleri nedeniyle yan basınçlara maruz kalmış ve kıvrılarak yükselmiştir.
- ➡️ Üçüncü Adım - Ortak Özellikleri Sırala:
- Her ikisi de Alp-Himalaya kıvrım sistemi içinde yer alır.
- Her ikisi de 3. Jeolojik Zamanda (Tersiyer) oluşmuştur.
- Her ikisi de kıyıya paralel (Karadeniz ve Akdeniz) uzanışa sahiptir.
- Bu paralel uzanış, kıyı tipinin boyuna kıyı olmasına neden olmuştur.
- Her iki dağ sırası da deprem kuşağı üzerindedir.
✅ Sonuç: (X) Kuzey Anadolu Dağları, (Y) Toros Dağları'dır. Her ikisi de aynı jeolojik zamanda, aynı sıkışma forcesiyle oluşmuş kıvrım dağlarıdır ve kıyıya paralel uzanırlar.
