Soru:
Aşağıdaki olaylardan hangisi doğrudan bir epirojenez hareketi sonucu değildir?
- A) Anadolu Yarımadası'nın Tertiyer sonunda toptan yükselmesi.
- B) İskandinav Yarımadası'nın son buzul dönemdeki buzul yükünün kalkmasıyla kabarması.
- C) Afrika ve Avrasya levhalarının çarpışmasıyla Alp-Himalaya dağ kuşağının oluşması.
- D) İstanbul ve Çanakkale Boğazlarının vadilerinin sular altında kalması.
Çözüm:
💡 Bu soru, epirojenez ile diğer jeolojik süreçler (orojenez, eustatik) arasındaki farkı anlamamızı sağlar.
- ➡️ Birinci Adım (Epirojenez): Geniş alanlı, yavaş, dikey yönlü kıta hareketleridir. Dağ oluşumu değil, kıta kabarması/çökmesidir. A ve B seçenekleri buna girer. (B'deki buna izostazi denir ve epirojenez için güzel bir örnektir).
- ➡️ İkinci Adım (Orojenez): Levha çarpışmalarına bağlı olarak dar alanlarda, yatay yönlü kuvvetlerle kıvrılma ve kırılmalar sonucu dağların oluşumudur. C seçeneği, dağ oluşumunu (orojenez) tanımlar.
- ➡️ Üçüncü Adım (Boğazların Oluşumu): D seçeneğindeki boğaz vadilerinin sular altında kalması, kıtanın çökmesi (negatif epirojenez) VEYA buzul sonrası deniz seviyesinin yükselmesi (eustatik hareket) ile açıklanabilir. Bu nedenle doğrudan epirojenez demek zordur, çünkü iki neden de olabilir.
- ➡️ Dördüncü Adım (Sonuç): Soru hangisinin doğrudan epirojenez sonucu olmadığını soruyor. C seçeneği açıkça bir orojenez (dağ oluşumu) olayıdır ve epirojenezden farklıdır.
✅ Sonuç olarak, doğrudan bir epirojenez hareketi sonucu olmayan olay, C seçeneğidir.
