Soru:
Bir peribacasının tepesinde sert bir kaya bulunmasının ve bu sayede gövdesinin aşınmadan korunabilmesinin temel sebebi nedir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu durum, peribacalarının oluşumundaki "farklı dirençteki kayaçlar" prensibi ile açıklanır.
- ➡️ Adım 1 - Volkanik Birikim: Bölgedeki volkanik faaliyetler sonucu, yeryüzüne yayılan farklı malzemeler zamanla üst üste birikir. Alt katmanlar genellikle yumuşak tüf, üst katmanlar ise sert bazalt veya lahar gibi daha dayanıklı kayalardan oluşur.
- ➡️ Adım 2 - Aşınmanın Başlaması: Yağmur ve sel suları, yumuşak tüf tabakasını kolayca aşındırarak derin yarıklar oluşturur. Bu süreçte rüzgar da aşındırıcı etkisini gösterir.
- ➡️ Adım 3 - Koruyucu Şapka: Aşınma devam ettikçe, üstteki sert kaya tabakası, altındaki yumuşak tüf tabakasını yağmur ve rüzgara karşı bir şemsiye gibi korur. Sert kayanın hemen altındaki tüf aşınmazken, çevresindeki korunmasız tüf tabakası hızla aşınır.
- ➡️ Adım 4 - Mantar Görünümü: Zamanla, korunan kısım bir sütun (gövde), üstteki sert kaya ise bir "şapka" görünümü alır. Bu, peribacasının ayakta kalmasını sağlayan en önemli mekanizmadır.
✅ Sonuç: Peribacalarının tepesindeki sert kaya, altındaki yumuşak tüf tabakasını erozyondan koruyan doğal bir kalkan görevi görür. Bu farklı aşınma direnci, peribacalarının karakteristik şeklinin ortaya çıkmasının temel nedenidir.
