Soru:
Pamukkale travertenleri, sıcak su kaynaklarının etkisiyle oluşmuş dünyaca ünlü bir karstik biriktirme şeklidir. Aşağıdaki karstik şekillerden hangisi, Pamukkale travertenlerinin oluşum mekanizmasına en yakın şekilde oluşur?
- A) Sarkıt
- B) Dikit
- C) Sütun
- D) Traverten
Çözüm:
💡 Soru, bir örneğin oluşum mekanizmasını tanımlayıp, aynı mekanizmayla oluşan şekli sormaktadır.
- ➡️ Pamukkale travertenleri, yeraltından çıkan termal suların içerdiği kalsiyum bikarbonatın, yüzey koşullarında (basınç azalması, sıcaklık değişimi, buharlaşma) karbondioksit (CO2) kaybederek kalsiyum karbonata (CaCO3) dönüşüp çökmesiyle oluşur.
- ➡️ Bu süreç, yüzeyde gerçekleşir ve geniş alanlar kaplayan basamaklı havuzcuklar meydana getirir.
- ➡️ Seçeneklerdeki diğer şekiller (sarkıt, dikit, sütun) ise mağara içlerinde, damlama ve yavaş buharlaşma süreciyle oluşur. Yüzeyde ve termal kaynaklı oluşan şeklin aynısı "traverten"dir.
✅ Doğru cevap, aynı oluşum mekanizmasını paylaştığı için D) Traverten'dir. Bu bir "travertenin travertenle eşleştirilmesi" sorusudur.
