Yeraltı suları ve kaynaklar

Bir kaynak çeşidinin oluşumunu belirleyen en önemli faktör, yeraltı suyu ile jeolojik yapı (tabakaların uzanışı) arasındaki ilişkidir. Aşağıdaki kaynak türlerinden hangisinde, suyun yüzeye çıkması için bir geçirimsiz tabakanın, yamaç boyunca yüzeyi kesmesi gerekir?

• A) Vadi (Tabaka) Kaynağı
• B) Karstik Kaynak
• C) Fay Kaynağı
• D) Artezyen Kaynağı

Doğru seçeneği işaretleyiniz ve nedenini kısaca açıklayınız.

💡 Her kaynak türü, farklı bir jeolojik mekanizma ile oluşur. Soruda tanımı verilen kaynak türünü bulmamız isteniyor.

• ➡️ Vadi (Tabaka) Kaynağı: Geçirimli ve geçirimsiz tabakaların üst üste geldiği bir yamaçta, geçirimsiz tabaka yüzeyi kestiği noktada su yüzeye çıkar. Tanım bu kaynağa uymaktadır.
• ➡️ Karstik Kaynak: Kireçtaşı gibi çözünebilen kayalardaki boşluk ve kanallarda biriken suların yüzeye çıkmasıyla oluşur. Temel mekanizma farklıdır.
• ➡️ Fay Kaynağı: Fay hatları boyunca oluşan geçirimsiz bir set veya kırıklar boyunca suyun yükselmesiyle oluşur.
• ➡️ Artezyen Kaynağı: Basınçlı bir akiferin, kendisini sınırlayan geçirimsiz tabakanın doğal olarak yırtıldığı bir noktada yüzeye çıkmasıdır.

✅ Sonuç: Doğru cevap A) Vadi (Tabaka) Kaynağı'dır. Çünkü bu kaynak tipinde, bir yamaç boyunca uzanan geçirimli tabaka, alttaki geçirimsiz tabakayla birlikte aşınır ve geçirimsiz tabakanın yüzeyi kestiği noktada su yüzeye sızarak kaynak oluşturur.