Soru:
Pasarofça Antlaşması'nın "Batının üstünlüğünün kabulü" olarak yorumlanmasının temel sebepleri nelerdir? Aşağıdaki listeden doğru olanları işaretleyiniz.
- a) Osmanlı Devleti'nin ilk kez toprak kaybetmesi
- b) Osmanlı'nın askeri ve teknolojik alanda geri kaldığını fark etmesi
- c) Batı tarzı yeniliklerin yapılması gerekliliğinin anlaşılması
- d) İstanbul'un fethedilmesi
Çözüm:
💡 Bu soru, antlaşmanın sembolik anlamını ve sonuçlarını anlamamızı gerektiriyor. Her seçeneği tek tek değerlendirelim.
- ➡️ a) Osmanlı Devleti'nin ilk kez toprak kaybetmesi: Bu doğru değildir. Osmanlı daha önce de (örneğin Karlofça'da) toprak kaybetmiştir.
- ➡️ b) Osmanlı'nın askeri ve teknolojik alanda geri kaldığını fark etmesi: Bu kesinlikle doğrudur. Savaş sırasında Avusturya ordusunun disiplini ve ateş gücü karşısında Osmanlı ordusunun yetersiz kaldığı görülmüştür.
- ➡️ c) Batı tarzı yeniliklerin yapılması gerekliliğinin anlaşılması: Bu da doğrudur. Bu farkındalık, özellikle III. Ahmet ve sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa döneminde Lale Devri olarak bilinen bir batılılaşma ve yenileşme döneminin başlamasına zemin hazırlamıştır.
- ➡️ d) İstanbul'un fethedilmesi: Bu, antlaşma ile hiçbir ilgisi olmayan ve çok daha önceki bir döneme (1453) ait bir olaydır. Yanlıştır.
✅ Doğru cevaplar b ve c seçenekleridir. Antlaşma, askeri yenilginin ardından batının üstünlüğünün resmen kabul edildiği bir dönüm noktasıdır.
