Soru:
"O gün ki, insanlar, âlemlerin Rabbi için kalkıp divan duracaklardır." (Mutaffifin Suresi, 6. ayet) Bu ayette geçen "kalkıp divan durmak" ifadesi mahşer ve haşir gününün hangi yönlerini vurgulamaktadır? Bu duruşun fiziksel ve manevi boyutlarını yorumlayınız.
Çözüm:
💡 Ayet, mahşer sahnesinin heybetini ve ciddiyetini çok güçlü bir şekilde resmetmektedir. İfadenin anlam katmanlarını inceleyelim:
- ➡️ Adım 1 - Fiziksel Boyut ("Kalkmak" ve "Durmak"):
- 🧍♂️ "Kalkmak": Kabirlerinden diriltilen tüm insanların, meleklerin eşliğinde mahşer meydanına doğru haşrolunması (toplanması) ve ayağa kalkmasıdır. Bu, pasif bir bekleyiş değil, aktif bir harekettir.
- ⏳ "Divan Durmak": Tüm insanlığın, sonsuz kudret sahibi Allah'ın huzurunda, saygı ve huşu içinde, hareketsiz ve sessizce beklemesidir. Bu bekleyiş, hesabın başlamasını bekledikleri için son derece tedirgin edici ve heybetlidir. (Bkz. Müminun Suresi, 104. ayet: "Onlar, orada bir duruşmadır dururlar.")
- ➡️ Adım 2 - Manevi/Metafizik Boyut:
- 👑 Hakimiyetin Tekilliği: "Alemlerin Rabbi için" ifadesi, o gün tek otorite, tek hakim ve tek mülk sahibinin sadece Allah olduğunu vurgular. Dünyadaki tüm sahte ilahlar, güçler ve makamlar yok olmuştur.
- ⚖️ Hesap Verebilirlik: "Divan", bir yargı ve hesap yeridir. Bu duruş, herkesin, en küçük ameli dahil yaptığı her şeyden bizzat ve doğrudan hesap vereceği gerçeğinin fiziksel bir tezahürüdür.
- 😰 Psikolojik Etki: İnsanın Yüce Yaratıcı karşısındaki acizliğini, korkusunu ve saygısını en üst düzeyde hissettiği andır. Mümin için bu, bir rahmet umudu; kafir için ise mutlak bir çaresizlik ve pişmanlık anıdır.
✅ Sonuç: "Kalkıp divan durmak" ifadesi, mahşerin hem fiziksel gerçekliğini hem de insan ruhunda yarattığı derin manevi etkiyi bir arada tasvir eden, son derece anlamlı ve güçlü bir betimlemedir.
