Ayırt etme nedir (Koşullanma)

Bir öğrenci, matematik dersinde doğru çözülmüş bir denklem gördüğünde öğretmeninden aferin alırken, yanlış çözülmüş bir denklem gördüğünde herhangi bir tepki almamaktadır. Zamanla öğrenci, sadece doğru denklemleri "doğru" olarak tanımlayıp etiketleyebilmekte, yanlış denklemlere ise "yanlış" diyebilmektedir.

Soru: Edimsel (Operant) Koşullanma bağlamında, öğrencinin doğru ve yanlış denklemler arasında ayrım yapmayı öğrenmesi hangi kavramla açıklanır?

💡 Bu örnek, Edimsel Koşullanma'daki ayırt etmeyi gösterir. Ayırt edici uyaran, belirli bir davranışın pekiştirileceği veya cezalandırılacağı koşulları işaret eder.

• ➡️ Birinci Adım (Pekiştirme): "Doğru çözülmüş denklem" ortamı (ayırt edici uyaran, S^D), "aferin" (olumlu pekiştireç) ile sonuçlanır. Bu, öğrenciye "Bu ortamda 'doğru' demek ödüllendirilir" mesajını verir.
• ➡️ İkinci Adım (Sönme): "Yanlış çözülmüş denklem" ortamı (ayırt edici uyaran, S^Δ - "delta" olarak okunur), herhangi bir pekiştirme ile sonuçlanmaz. Bu, öğrenciye "Bu ortamda 'doğru' demenin bir anlamı yok" mesajını verir.
• ➡️ Üçüncü Adım (Ayırt Etme): Öğrenci, hangi durumlarda (hangi uyaranlar altında) "doğru" deme davranışının pekiştirileceğini öğrenir. İki farklı uyaran (doğru ve yanlış denklem görüntüleri) arasında ayrım yapar.

✅ Sonuç: Öğrencinin, "doğru denklem" (S^D) ve "yanlış denklem" (S^Δ) uyaranlarına farklı tepkiler vermeyi öğrenmesi, ayırt etme kavramıyla açıklanır.