Ayırt etme nedir (Koşullanma)

Bir bebek, başlangıçta tüylü ve dört ayaklı tüm hayvanlara (kedi, köpek, tavşan) "hav hav" diyerek tepki vermektedir. Ailesi, bebeğe bir köpek gösterdiğinde "Aferin, bu bir hav hav!" derken, bir kedi gösterdiğinde "Hayır, bu miyav" diyerek düzeltme yapar. Zamanla bebek, sadece köpeklere "hav hav" demeye, kedilere ise "miyav" demeye başlar.

Soru: Bebeğin bu öğrenme sürecinde, kedilerle köpekleri birbirinden ayırması hangi psikolojik kavramın işleyişine örnektir? Açıklayınız.

💡 Bu durum, önce uyaran genellemesi (tüm tüylü hayvanlara aynı tepki) ile başlayıp, daha sonra ayırt etme ile sonuçlanan bir süreci gösterir. Ailenin düzeltmeleri, bebeğe hangi uyaranın (köpek) doğru, hangisinin (kedi) yanlış olduğunu öğretir.

• ➡️ Birinci Adım (Genelleme): Bebek, köpek için öğrendiği "hav hav" tepkisini, ona benzeyen diğer uyaranlara (kedi, tavşan) da geneller.
• ➡️ İkinci Adım (Düzeltme/Ayırt Edici Pekiştirme): Aile, "köpek" uyaranına verilen "hav hav" tepkisini pekiştirir (S^D), ancak "kedi" uyaranına verilen "hav hav" tepkisini pekiştirmez ve doğru tepkiyi ("miyav") öğretir (S^Δ).
• ➡️ Üçüncü Adım (Ayırt Etmenin Kazanılması): Bebek, "köpek" ve "kedi" uyaranları arasındaki kritik farkları (boyut, kuyruk, yüz şekli, ses) algılar ve her biri için farklı ve doğru tepkiler vermeyi öğrenir.

✅ Sonuç: Bebeğin, bir zamanlar aynı kategoride gördüğü uyaranlar (köpek ve kedi) arasında ayrım yapmayı öğrenmesi, ayırt etme sürecidir.