Soru:
Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girmesinin ekonomik nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
- A) 1914'te tek taraflı olarak kaldırılan Kapitülasyonlardan tamamen kurtulmak
- B) Savaştan galip çıkarak, 1881'de kurulan Düyun-ı Umumiye İdaresi'nden kurtulmak ve dış borç yükünü hafifletmek
- C) Almanya'dan alınan savaş tazminatları ile devletin hazinesini güçlendirmek
- D) Savaş sırasında İttifak Devletleri bloğunda yer alarak, kendi sanayisini geliştirme fırsatı yakalamak
Çözüm:
💡 Bu soruda, ekonomik nedenler arasında olmayanı bulmamız isteniyor. Diğer bir deyişle, üçü ekonomik bir gerekçe iken, biri ya yanlış ya da gerçekçi bir ekonomik hedef değildir.
- ➡️ A Seçeneği: Kapitülasyonlar, Osmanlı ekonomisi üzerinde büyük bir baskı ve kontrol aracıydı. Bunlardan tamamen kurtulmak çok güçlü bir ekonomik nedendir. Bu seçenek doğrudur.
- ➡️ B Seçeneği: Düyun-ı Umumiye (Genel Borçlar İdaresi), Osmanlı'nın mali bağımsızlığını kısıtlayan en önemli kurumdu. Savaşta galip gelerek bu yapıdan kurtulmak ve borçları silmek/erteletmek önemli bir ekonomik hedefti. Bu seçenek de doğrudur.
- ➡️ C Seçeneği: Bu seçenek hatalıdır. Osmanlı Devleti, Almanya'dan savaş tazminatı almamıştır. Aksine, savaşa girmesi için Almanya'dan mali yardım (kredi) almıştır. "Tazminat almak", savaştan yenik çıkan devletin ödediği bir şeydir. Osmanlı'nın böyle bir beklentisi olamazdı. Bu, ekonomik bir neden olarak sayılamaz.
- ➡️ D Seçeneği: Savaş, yerli sanayiyi canlandırmak ve dışa bağımlılığı azaltmak için bir fırsat olarak görülebilirdi. Bu da gerçekçi bir ekonomik düşüncedir. Bu seçenek doğrudur.
✅ Sonuç olarak, A, B ve D seçenekleri Osmanlı'nın ekonomik hedefleriyle uyumluyken, C seçeneği tarihsel gerçeklikle örtüşmeyen ve Osmanlı'nın bir beklentisi olmayan bir durumu ifade etmektedir. Doğru cevap C'dir.
