Soru:
II. Dünya Savaşı'nın hemen ardından, 1947 yılında ABD tarafından açıklanan ve Sovyet tehdidine karşı Türkiye ile Yunanistan'a askeri ve ekonomik yardım yapılmasını öngören doktrin aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Monroe Doktrini
- B) Truman Doktrini
- C) Eisenhower Doktrini
- D) Brejnev Doktrini
- E) Şangay İş Birliği Örgütü
Çözüm:
💡 Bu soru, Soğuk Savaş'ın başlangıcındaki önemli bir ABD politikasını ve bu politikanın Türkiye'yi doğrudan ilgilendiren yönünü bilmemizi istiyor.
- ➡️ Birinci adım: Sorunun tarihsel bağlamını hatırlayalım. 1947, Soğuk Savaş'ın resmen başladığı yıllardandır. Sovyetlerin Türkiye'den boğazlarda üs ve doğu illerinden toprak talepleri ile Yunanistan'daki komünist gerillaların durumu, Batı'yı harekete geçirmiştir.
- ➡️ İkinci adım: Seçenekleri inceleyelim.
- A) Monroe Doktrini: 1823'te ilan edilmiş, ABD'nin "Amerika kıtasına dış müdahale olmaması" politikasıdır. Tarih ve içerik uyumsuz.
- B) Truman Doktrini: 1947'de ABD Başkanı Truman tarafından ilan edilmiştir. Amacı, komünizm tehdidi altındaki Türkiye ve Yunanistan'a askeri ve ekonomik yardım yapmaktır. Sorunun tanımıyla birebir örtüşüyor.
- C) Eisenhower Doktrini: 1957'de ilan edilmiştir ve Orta Doğu'yu hedef alır. Tarih ve kapsam uyumsuz.
- D) Brejnev Doktrini: Sovyetler Birliği'nin 1968'de ilan ettiği, "sınırlı egemenlik" doktrinidir. Taraflar ve tarih yanlış.
- E) Şangay İş Birliği Örgütü: 1996'da kurulmuştur, Soğuk Savaş sonrası bir örgüttür.
✅ Görüldüğü gibi, 1947 yılında, Türkiye ve Yunanistan'a yönelik yardımı doğrudan hedefleyen doktrin Truman Doktrini'dir. Bu doktrin, Türkiye'nin NATO'ya giden yolunda da kritik bir adım olmuştur. Cevap: B
