Çözümlü Örnek 3
Soru:
Türkiye'de yağışın dağılışını etkileyen temel faktörlerden biri de yükselti ve bakı etkisidir. Aşağıdaki grafikte dört farklı dağ yamacının yıllık yağış miktarları (mm) verilmiştir. Hangi seçenekte dağlar ve etkiledikleri yağış rejimi doğru eşleştirilmemiştir?
- A) Karadeniz'deki kuzey yamaçlar - Her mevsim yağışlı (Yağış: 2000 mm+)
- B) Toroslar'ın güney yamaçları - Kış yağışları hakim (Yağış: 1000 mm+)
- C) Kuzey Anadolu Dağları'nın güney yamaçları - Yağış gölgesi (Yağış: 400 mm)
- D) Doğu Anadolu'da yüksek platolar - Yaz yağışları hakim (Yağış: 500 mm)
Çözüm:
💡 Bu soru, coğrafi faktörlerin (yamaç ve yükselti) Türkiye'deki yağış dağılışına etkisini sorguluyor. Doğru bilgiyi bulmak yerine, yanlış olanı işaretlememiz isteniyor.
- ➡️ Birinci adım: A seçeneğini kontrol edelim. Karadeniz'de hakim rüzgâr yönü kuzeybatı ve kuzey olduğundan, dağların kuzey yamaçları yağışı alır. Bu yamaçlar Türkiye'nin en fazla yağış alan bölgesidir ve her mevsim yağış görülür. Doğru.
- ➡️ İkinci adım: B seçeneğini kontrol edelim. Akdeniz'de hakim rüzgâr yönü güneybatı olduğundan, Toroslar'ın güney yamaçları bol yağış alır ve bu yağışlar Akdeniz ikliminin karakteristiği olarak kışın daha belirgindir. Doğru.
- ➡️ Üçüncü adım: C seçeneğini kontrol edelim. Karadeniz'den gelen nemli hava, Kuzey Anadolu Dağları'nın kuzey yamaçlarında yağış bırakır. Dağları aştıktan sonra güney yamaçlara alçalarak ve ısınarak iner. Bu durum yağış gölgesi etkisi yaratır ve İç Anadolu gibi bölgelerin kurak olmasının nedenidir. Doğru.
- ➡️ Dördüncü adım: D seçeneğini kontrol edelim. Doğu Anadolu'da yüksek platolar, karasal iklimin etkisindedir. Bu iklimde yağışın en fazla olduğu mevsim ilkbahar ve ilkbahar-yaz aylarıdır. Ancak "yaz yağışları hakim" ifadesi, Türkiye için daha çok Doğu Anadolu'nun doğusunda, yazın bile yükselmeye bağlı konveksiyonel yağışların görüldüğü anlamına gelir. Genel plato karakterinde yağış rejimi "yağışın en fazla olduğu mevsim ilkbahar" olarak tanımlanır. Bu nedenle "yaz yağışları hakim" ifadesi bu bölge için genel bir doğruyu yansıtmaz ve eşleştirme hatalıdır.
✅ Sonuç: Doğru eşleştirilmeyen seçenek D) seçeneğidir.
