Çözümlü Örnek 2
Soru:
Cumhurbaşkanı, olağanüstü hal ilan edilmesi durumunda, aşağıdaki konulardan hangisini doğrudan Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleyemez?
- A) Belirli bir bölgede uygulanacak sokağa çıkma yasağının süresi ve koşulları
- B) Kamu düzenini sağlamak amacıyla bazı temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı
- C) Olağanüstü halin gerektirdiği durumlarda, vatandaşlara yapılacak maddi yardımların miktarı ve dağıtım usulleri
- D) Temel hak ve hürriyetlerin durdurulması
- E) Olağanüstü hal yönetimine ilişkin usuller
Çözüm:
💡 Bu soru, olağanüstü hal CBK'larının sınırlarını test etmektedir. Anayasa'nın 119. ve 104. maddeleri kritik öneme sahiptir.
- ➡️ Adım 1 - Olağanüstü Hal CBK'sının Gücü ve Sınırı: Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Ancak bu yetki sınırsız değildir.
- ➡️ Adım 2 - Anayasa'daki Kesin Yasak: Anayasa'nın 119. maddesinin son fıkrasında çok net bir hüküm bulunur: "Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile temel hak ve hürriyetlerin durdurulması mümkün değildir." Bu, doğrudan ve mutlak bir yasaktır.
- ➡️ Adım 3 - Seçeneklerin İncelenmesi:
- A, B, C ve E şıkları, olağanüstü halin yönetimi, kamu düzeninin sağlanması ve halka yardım gibi, olağanüstü hal CBK'sı kapsamına girebilecek konulardır (haklar sınırlanabilir ancak tamamen durdurulamaz).
- D şıkkı ise, Anayasa'da açıkça yasaklanan "temin hak ve hürriyetlerin durdurulması" işlemidir. Bu, bir sınırlama değil, geçici de olsa tamamen askıya almaktır ve CBK ile yapılamaz.
✅ Sonuç olarak, Cumhurbaşkanı'nın olağanüstü halde dahi bir CBK ile düzenleyemeyeceği konu, D seçeneğinde belirtilmiştir.
