Soru:
"Sınavda başarılı olamadı _____ yeterince çalışmamıştı." cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
- A) çünkü
- B) için
- C) zira
- D) fakat
Çözüm:
💡 Bu soruda, boşluğa neden-sonuç ilişkisi kuracak bir bağlaç gelmelidir. "Başarısızlık" sonuç, "çalışmamak" ise bunun nedeni'dir. Seçeneklerdeki "çünkü, için, zira" bağlaçları bir gerekçe, neden bildirirken, "fakat" beklenmeyen bir durumu, karşıtlık bildirir.
- ➡️ A) çünkü: Neden bildirir. "Başarılı olamadı çünkü çalışmamıştı." (Doğru)
- ➡️ B) için: Neden bildirir. "Başarılı olamadı için çalışmamıştı." Anlam kayması olsa da neden-sonuç bağlacıdır. Ancak bu cümlede kullanımı "Başarısız oldu, çünkü çalışmamıştı." anlamındadır.
- ➡️ C) zira: Neden bildirir. "Başarılı olamadı zira çalışmamıştı." (Doğru)
- ➡️ D) fakat: Karşıtlık (zıtlık) bildirir. "Başarılı olamadı fakat çalışmamıştı." Bu cümle, "Çalışmamasına rağmen başarısız oldu" gibi bir anlam taşımaz ve neden-sonuç ilişkisini bozar.
✅ Sonuç olarak, neden-sonuç ilişkisi kurmayan ve bu nedenle getirilemeyecek bağlaç D seçeneği'ndeki "fakat"tır.
