Soru: Romanın sonunda Ahmet Cemil'in İstanbul'dan ayrılıp Anadolu'ya gitme kararı, Mai ve Siyah'ın ana fikri açısından nasıl yorumlanabilir?
Çözüm: Ahmet Cemil'in İstanbul'dan ayrılması, onun hayallerinin tamamen yıkıldığını ve gerçeklerle yüzleştiğini gösterir. İstanbul, onun için mai (hayal) dünyasını temsil ederken, buradaki başarısızlıklar siyah (gerçek) bir sonuç doğurmuştur. Anadolu'ya gitmesi, bir kaçış veya yeniden başlama girişimi olarak görülebilir, ancak bu da romanın ana fikri olan "hayallerin gerçekler karşısında yenilgisi"ni vurgular. Çünkü bu karar, hayallerinden vazgeçip daha sıradan bir yaşama yönelmesi anlamına gelir, böylece tema tamamlanır.
