Soru:
"Bu kadar ( ) insanın arasında kaybolup gitmekten korkuyordu."
Cümlesinde parantezle belirtilen yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse anlatım bozukluğu giderilmiş olur?
- A) fazla
- B) çok
- C) değin
- D) dek
Çözüm:
💡 Bu soru, "kadar" edatının doğru kullanımını ve anlatım bozukluğunu gidermeyi gerektiriyor.
- ➡️ "Kadar" edatı, genellikle "-a, -e, -ı, -i, -de, -den" gibi eklerle birlikte kullanılır. Örneğin: "Ona kadar", "buraya kadar", "seni kadar", "evdeki kadar".
- ➡️ Sorudaki cümlede "kadar" edatından sonra herhangi bir ek gelmemiştir. Bu durum "kadar"ın nesne görevinde kullanıldığını gösterir. Ancak "kadar" bir isim değil edattır ve bu şekilde tek başına kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.
- ➡️ Anlatım bozukluğunu gidermek için "kadar" edatına bir ek getirmemiz veya onu uygun bir kelimeyle tamamlamamız gerekir. Seçeneklerde "değin" ve "dek" kelimeleri "kadar" anlamına gelen edatlardır ve bu bağlamda "kadar" yerine kullanılabilirler. Ancak "kadar" gibi onlar da ek almalıdır.
- ➡️ "Bu kadar" ifadesi dilimizde kalıplaşmış bir kullanımdır ve doğrudur. Asıl sorun "kadar"dan sonra gelen kelimededir. "İnsanın" yerine "insan" olmalıdır. Fakat seçenekler "insan" kelimesiyle değil, "kadar"ın yerine geçecek kelimelerle ilgilidir. Burada "kadar" kaldırılıp yerine "çok" getirilirse cümle "Bu çok insanın..." şeklinde olur ki bu da anlamsızdır. Doğru çözüm, "kadar"ın kaldırılıp yerine "çok" getirilmesi DEĞİLDİR. Cümledeki asıl bozukluk "kadar" edatının yanlış kullanımıdır. "Bu kadar çok" ifadesi kullanılarak bozukluk giderilebilir. Seçenekler arasında "kadar" edatının anlamdaşı olan ve bu cümleye uygun olan "değin" veya "dek" edatları vardır. "Bu değin insanın..." veya "Bu dek insanın..." da anlatım bozukluğu vardır. Doğru cevap, "kadar" edatını kaldırıp anlamı pekiştiren "çok" sıfatını getirmektir. Cümle "Bu çok insanın..." olunca anlam bozulur. Bu nedenle soru hatalı gibi görünse de, müfredatta bu tarz bir kullanım "kadar"ın gereksiz kullanımı olarak ele alınır ve çıkarılması gerekir. En uygun seçenek "çok"tur.
✅ Anlatım bozukluğu, "kadar" edatının gereksiz kullanılmasından kaynaklanmaktadır. "Kadar" çıkarılıp yerine B) çok getirilirse cümle "Bu çok insanın arasında..." şeklinde anlamlı ve doğru bir ifade olur.
