Soru:
Bir kişi derin nefes alarak sakinleşmeye çalışmaktadır. Bu süreçte, hangi sinir sistemi bölümü daha aktif hale gelir? Sempatik ve parasempatik sinir sisteminin bu durum üzerindeki zıt etkilerini karşılaştırarak açıklayınız.
Çözüm:
💡 Otonom sinir sisteminin iki karşıt çalışan bölümü, vücudun iç dengesini (homeostaziyi) sağlamak için birlikte çalışır.
- ➡️ Birinci Adım: Stresli veya heyecanlı bir durumda sempatik sinir sistemi aktiftir. Kalp atış hızı, solunum hızı ve kan basıncı artar, enerji tüketimi yüksektir.
- ➡️ İkinci Adım: Sakinleşmek için derin nefes almak gibi bilinçli bir eylemde bulunulduğunda, vücut "tehdinin geçtiği" sinyalini almaya başlar.
- ➡️ Üçüncü Adım: Bu sinyalle birlikte parasempatik sinir sistemi devreye girer ve daha aktif hale gelir. Sempatik sistemin etkilerini dengelemeye başlar.
- ➡️ Dördüncü Adım (Karşılaştırma):
- Sempatik Sistem (Savaş-Kaç): Kalbi hızlandırır, solunumu hızlandırır, sindirimi yavaşlatır.
- Parasempatik Sistem (Dinlen-Sindir): Kalbi yavaşlatır, solunumu yavaşlatır, sindirimi teşvik eder.
✅ Sonuç olarak, sakinleşme sürecinde aktif olan sistem parasempatik sinir sistemidir. Derin nefes almak, bu sistemin fizyolojik etkilerini (yavaş kalp atışı, sakin solunum) tetikleyerek rahatlamaya yardımcı olur.
