Soru:
Bir öğrenci, Türkiye'nin fiziki haritasını inceliyor ve aşağıdaki gözlemleri yapıyor:
- Batı Anadolu'da denize dik uzanan, yükseltisi az, üzerinde birçok çöküntü ovası bulunan dağlar vardır.
- İç Anadolu'da geniş düzlükler (ovalar) ve bu düzlükleri çevreleyen, yükseltisi fazla olmayan yayvan şekilli yükseltiler bulunur.
Bu gözlemlere dayanarak, öğrencinin bahsettiği dağların ve yayvan şekilli yükseltilerin oluşum türleri nelerdir?
Çözüm:
💡 Bu soruyu çözmek için Türkiye'deki dağların ve platoların oluşum özelliklerini hatırlamamız gerekiyor.
- ➡️ Birinci Gözlem (Batı Anadolu): Batı Anadolu'da denize dik uzanan, yükseltisi az ve aralarında çöküntü ovaları bulunan dağlar, Horst adı verilen yapılardır. Bu bölgedeki yer şekilleri epirojenez (toprak yükselmesi/alçalması) ve tektonik hareketler sonucu oluşmuştur. Yükselen bloklara "horst" (dağ), alçalan bloklara ise "graben" (ova) denir.
- ➡️ İkinci Gözlem (İç Anadolu): İç Anadolu'da geniş düzlükleri çevreleyen yayvan şekilli yükseltiler ise Plato'lardır. Platolar, akarsular tarafından derince yarılmış, çevresine göre yüksekte kalmış düz veya hafif engebeli düzlüklerdir.
✅ Sonuç olarak, Batı Anadolu'daki dağlar Horst, İç Anadolu'daki yayvan şekilli yükseltiler ise Plato oluşumlarıdır.
