Soru:
"Su kaynaklarına yakınlık" faktörünün nüfus dağılışı üzerindeki etkisini araştıran bir öğrenci, aşağıdaki hipotezi kuruyor: "Bir bölgedeki akarsu ağı ne kadar sıksa, o bölgenin nüfusu da o kadar yoğun olur."
Bu hipotezi test etmek için hangi iki bölgeyi karşılaştırmak en anlamlı sonucu verir?
- A) Orta Asya Çölleri - Amazon Havzası
- B) Batı Avrupa - Doğu Anadolu Bölgesi
- C) İskandinavya - Hollanda
- D) Kuzey Afrika Sahilleri - Güneydoğu Asya Adaları
Çözüm:
💡 Hipotez, doğrudan "akarsu ağının sıklığı" ile "nüfus yoğunluğu" arasında bir ilişki kurmaktadır. Bu nedenle, diğer önemli faktörlerin (iklim, ekonomik gelişmişlik vb.) mümkün olduğunca benzer olduğu, sadece akarsu sıklığının farklılaştığı bölgeleri seçmek gerekir.
- ➡️ A Şıkkı: Orta Asya Çölleri (kurak, az akarsu) ile Amazon Havzası (yağışlı, sık akarsu ağı) karşılaştırılıyor. Ancak buradaki temel fark iklimdir. Hipotezi sadece akarsuya bağlamak zordur.
- ➡️ B Şıkkı: Batı Avrupa (sık akarsu ağı, yoğun nüfuslu) ile Doğu Anadolu (seyrek akarsu ağı, seyrek nüfuslu) karşılaştırılabilir. İkisi de kara iklimine sahip olsa da, yükselti ve ekonomik gelişmişlik farkı çok belirgindir.
- ➡️ C Şıkkı: İskandinavya (soğuk iklim, seyrek nüfus) ile Hollanda (ılıman iklim, yoğun nüfus) karşılaştırılıyor. Burada da iklim ve yer şekilleri temel farktır, akarsu sıklığı tek değişken değildir.
- ➡️ D Şıkkı: Kuzey Afrika Sahilleri (kurak, Nil Nehri dışında akarsu ağı seyrek) ile Güneydoğu Asya Adaları (yağışlı, sık akarsu ağı) karşılaştırılıyor. Tıpkı A şıkkındaki gibi, buradaki temel belirleyici faktör iklimdir.
✅ En anlamlı karşılaştırma, iklimin nispeten benzer olduğu ve akarsu sıklığının belirgin şekilde farklılaştığı B şıkkındaki bölgeler arasında yapılabilir. Ancak diğer faktörlerin de etkisini göz ardı etmemek kaydıyla, bu seçenek hipotezi test etmek için diğerlerine göre daha uygundur.
