Soru:
Türkiye'nin mutlak konumu dikkate alındığında, Güneş ışınlarının geliş açısı yıllık olarak nasıl değişir? Bu durumun gölge boyları üzerindeki etkisi nedir? Açıklayınız.
Çözüm:
☀️ Bu soru, mutlak konumun (enlemin) temel bir astronomik ve fiziki sonucunu sorgulamaktadır. Güneş ışınlarının geliş açısı, enleme ve Dünya'nın eksen eğikliğine bağlı olarak değişir.
- ➡️ Birinci Adım: Türkiye 36° - 42° Kuzey enlemleri arasında, yani Kuzey Yarım Küre'de ve Orta Kuşak'ta yer alır.
- ➡️ İkinci Adım: Dünya'nın eksen eğikliği ve yıllık hareketi nedeniyle, Kuzey Yarım Küre'de yaz mevsiminde (21 Haziran civarı) Güneş ışınları dik açıya yakın, kış mevsiminde ise (21 Aralık civarı) daha dar açılarla gelir.
- ➡️ Üçüncü Adım: Türkiye'de yazın Güneş ışınları daha dik geldiği için gölge boyları kısa olur. Kışın ise Güneş ışınları daha eğik geldiği için gölge boyları uzun olur. İlkbahar ve sonbaharda ise bu değerler orta düzeydedir.
- ➡️ Dördüncü Adım: Matematiksel olarak, gölge boyu \( \text{Gölge Boyu} = \text{Cisim Boyu} \times \cot(\text{Güneş Açısı}) \) formülüyle hesaplanır. Açı küçüldükçe kotanjant değeri büyür ve gölge boyu uzar.
✅ Sonuç: Türkiye'nin mutlak konumu nedeniyle Güneş ışınlarının geliş açısı yazın en büyük, kışın en küçük değerlerini alır. Bu da yazın gölge boylarının kısa, kışın ise uzun olmasına neden olur.
