Soru:
Aşağıda, bir karakter (sahip olunan "A" geni) için iki farklı ebeveynin genotipleri verilmiştir. Çaprazlamalarını yaparak yavru bireylerde oluşabilecek genotip ve fenotip çeşitliliğini hesaplayınız. (A: baskın alel, a: çekinik alel)
- Baba Genotipi: AaBb
- Anne Genotipi: AaBb
Çözüm:
💡 Bu soru, eşeyli üremenin bir diğer mekanizması olan "Bağımsız Dağılım"ın kalıtsal çeşitliliğe etkisini göstermektedir.
- ➡️ Birinci adım: Her iki ebeveynde de heterozigot genotip (AaBb) bulunuyor. Mayoz bölünme sırasında, farklı kromozom çiftleri üzerindeki genler bağımsız olarak ayrılır. Bu, A ve B genlerinin gametlere dağılımının birbirinden bağımsız olduğu anlamına gelir.
- ➡️ İkinci adım: Her bir ebeveynin oluşturabileceği gamet çeşitlerini bulalım. AaBb genotipine sahip bir birey, AB, Ab, aB, ab olmak üzere 4 farklı gamet oluşturabilir.
- ➡️ Üçüncü adım: Şimdi bir Punnett karesi oluşturalım. Her iki ebeveynden gelen 4'er gamet, 4x4=16 olası yavru genotipi oluşturur.
Gametler: [AB, Ab, aB, ab] x [AB, Ab, aB, ab]
Genotip Oranları (Yaklaşık):
- AABB: 1/16
- AABb, AaBB: 2/16 each
- AAbb, aaBB, AaBb: 1/16, 1/16, 4/16
- Aabb, aaBb: 2/16 each
- aabb: 1/16
Fenotip Oranları (A baskın, B baskın varsayılarak):
- A_B_ (En az bir A ve bir B): 9/16
- A_bb (En az bir A, bb): 3/16
- aaB_ (aa, en az bir B): 3/16
- aabb (aa ve bb): 1/16
✅ Sonuç olarak, aynı genotipteki ebeveynlerden bile, mayoz bölünmedeki bağımsız dağılım ve rastgele döllenme sayesinde 9 farklı genotip ve 4 farklı fenotip ortaya çıkabilmektedir. Bu, kalıtsal çeşitliliğin somut bir kanıtıdır.
