Soru:
Amonyak gazının (\(NH_3\)) sentezi, Haber-Bosch prosesi olarak bilinir ve denklemi \( N_{2(g)} + 3H_{2(g)} \rightarrow 2NH_{3(g)} \) şeklindedir. Aynı zamanda, amonyum karbonat (\((NH_4)_2CO_3\)) bileşiği ısıtıldığında amonyak (\(NH_3\)), karbondioksit (\(CO_2\)) ve su buharı (\(H_2O\)) oluşturarak tamamen ayrışır. Bu iki tepkimenin türlerini karşılaştırarak belirleyiniz.
Çözüm:
💡 İki farklı tepkimeyi yan yana inceleyelim.
- ➡️ 1. Tepkime (Haber-Bosch): \( N_{2(g)} + 3H_{2(g)} \rightarrow 2NH_{3(g)} \)
Burada, iki farklı element (azot ve hidrojen gazları) birleşerek daha karmaşık yapılı tek bir bileşik (amonyak) oluşturmaktadır. İki veya daha fazla maddenin birleşip tek bir ürün vermesi Sentez (Birleşme) Tepkimesi'nin tanımıdır.
- ➡️ 2. Tepkime (Amonyum Karbonatın Ayrışması): \( (NH_4)_2CO_{3(k)} \xrightarrow{\Delta} 2NH_{3(g)} + CO_{2(g)} + H_2O_{(g)} \)
Burada ise, tek bir bileşik (amonyum karbonat) ısı enerjisi etkisiyle kendini oluşturan üç farklı, daha basit maddeye (iki farklı bileşik ve bir element değil, üç farklı bileşik) ayrışmaktadır. Bir bileşiğin birden fazla ürüne ayrışması Analiz (Ayrışma) Tepkimesi'dir.
✅ Karşılaştırmalı Sonuç:
- İlk tepkime, elementlerden bileşik oluştuğu için Sentez tepkimesidir.
- İkinci tepkime, bir bileşiğin başka maddelere ayrıştığı için Analiz tepkimesidir.
