Soru: Islahat Fermanı'nın gayrimüslim askerlik hakkı, uzun vadede Osmanlı İmparatorluğu'na ne gibi etkileri oldu?
Çözüm: Uzun vadede, bu hak Osmanlı İmparatorluğu'nda sınırlı bir etki yarattı. Başlangıçta, gayrimüslimlerin devlete entegrasyonunu artırmayı hedeflese de, pratikte ayrımcılık devam etti ve birçok gayrimüslim askerlikten kaçınmaya çalıştı. Bu durum, milliyetçi hareketlerin güçlenmesine katkıda bulunarak imparatorluğun dağılma sürecini hızlandırdı. Sonuç olarak, ferman sembolik bir adım olarak kaldı ve beklenen sosyal bütünleşmeyi sağlayamadı.
