Soru:
Islahat Fermanı'nın "Gayrimüslimler de askere alınacaktır." maddesi, aşağıdaki geleneksel uygulamalardan hangisini doğrudan sona erdirmiştir?
- A) İltizam usulü
- B) Cizye vergisi
- C) Millet sistemi
- D) Tımar sistemi
Çözüm:
💡 Bu soru, bir hukuki düzenlemenin diğer kurumlar üzerindeki zincirleme etkisini anlamayı gerektirir.
- ➡️ İlk adım, geleneksel Osmanlı sisteminde gayrimüslimlerin askerlik durumunu hatırlamaktır. Gayrimüslimler askerlik yapmaz, buna karşılık devlete "cizye" adı verilen bir bedel vergisi öderlerdi.
- ➡️ İkinci adım, Islahat Fermanı'nın bu maddeyi getirmesinin sonuçlarını düşünmektir. Eğer gayrimüslimler Müslümanlar gibi askere alınacaksa, onlardan askerlik yapmama karşılığı alınan bir verginin (cizye) mantığı kalmaz.
- ➡️ Üçüncü adım, diğer seçenekleri değerlendirmektir. İltizam (A) ve Tımar (D) toprak ve vergi sistemleriyle, Millet Sistemi (C) ise azınlıkların özerk dini yapılanmasıyla ilgilidir. Bu madde doğrudan bu sistemleri sona erdirmemiş, ancak Cizye (B) gibi doğrudan askerlikle bağlantılı bir vergiyi gereksiz kılmıştır.
✅ Bu nedenle, gayrimüslimlerin askere alınması, onlardan alınan B) Cizye vergisinin kaldırılmasını zorunlu kılmış ve bu geleneksel uygulamayı sona erdirmiştir.
