Soru:
Bir ekosistemde, güneş enerjisinin olmadığı derin mağara göllerinde yaşayan bir bakteri türü keşfedilmiştir. Bu bakteriler, demir (\( Fe^{2+} \)) iyonlarını, demir oksit (\( Fe^{3+} \)) formuna yükseltgeyerek enerji elde etmekte ve bu enerjiyi karbon dioksitten (\( CO_2 \)) organik besin sentezlemek için kullanmaktadır.
Bu bakteri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
- A) Ototrof bir canlıdır.
- B) Enerji kaynağı olarak inorganik kimyasal bağ enerjisini kullanır.
- C) Işık enerjisine ihtiyaç duymaz.
- D) Yaşamı için oksijene ihtiyaç duymaz.
Çözüm:
💡 Verilen bilgileri dikkatlice okuyalım. Bakteri, inorganik bir maddeyi (demir) yükseltgeyerek enerji elde ediyor ve kendi organik besinini üretiyor. Bu, tipik bir kemosentez örneğidir.
- ➡️ A) Ototrof bir canlıdır: Kendi besinini ürettiği için bu ifade doğrudur.
- ➡️ B) Enerji kaynağı olarak inorganik kimyasal bağ enerjisini kullanır: Demir iyonunun yükseltgenmesi bir kimyasal reaksiyondur ve enerji açığa çıkar. Bu ifade doğrudur.
- ➡️ C) Işık enerjisine ihtiyaç duymaz: Kemosentezin temel özelliği ışığa ihtiyaç duyulmamasıdır. Bu ifade doğrudur.
- ➡️ D) Yaşamı için oksijene ihtiyaç duymaz: Metinde, demirin "yükseltgendiği" belirtilmiştir. Yükseltgenme genellikle oksijen veya başka bir yükseltgen madde ile gerçekleşir. Ancak, bu işlem için mutlaka serbest oksijen (\( O_2 \)) gazına ihtiyaç olmayabilir; farklı yükseltgenler de kullanılabilir. Soru, "kesinlikle ihtiyaç duymaz" diyemeyeceğimiz bir çıkarımı yanlış seçenek olarak sunmuş olabilir. Daha net bir şekilde, kemosentetik bakterilerin bir kısmı oksijensiz ortamda yaşayabilir (anaerobik) ancak bu örnekteki gibi yükseltgeme reaksiyonu için oksijen gerekli olabilir. Seçenek genel bir yargı içerdiği ve kesin olmadığı için bu ifade yanlış kabul edilir.
✅ Sonuç olarak, verilen bilgilere dayanarak kesin olarak söylenemeyecek, dolayısıyla yanlış olan yargı D seçeneğidir.
