Soru:
Gregor Mendel'in bezelye bitkileriyle yaptığı kalıtım çalışmaları, modern genetiğin temelini oluşturmuştur. Mendel Yasaları olarak bilinen bu kurallar, günlük hayatımızda aşağıdaki durumların hangisinde doğrudan uygulama alanı bulur?
- A) Bir çiftçinin, bir sonraki yıl daha dayanıklı ve verimli buğday tohumları elde etmek için hangi buğdayları çaprazlayacağına karar vermesi
- B) Bir doktorun, bir hastadaki bakteriyel enfeksiyonu tedavi etmek için hangi antibiyotiği kullanacağını belirlemesi
- C) Bir aşçının, ekşi mayalı ekmek yapmak için uygun sıcaklık ve nem koşullarını ayarlaması
- D) Bir veterinerin, bir koyun sürüsüne genel bir vitamin enjeksiyonu yapması
Çözüm:
💡 Bu soru, Mendel genetiğinin pratik ve güncel uygulamalarını sorguluyor. Temel prensibi hatırlayalım: Kalıtım.
- ➡️ 1. Adım: Mendel Yasaları'nın Özü Bu yasalar, ebeveynlerden yavrulara aktarılan genlerin (özelliklerin) nasıl kalıtıldığını açıklar. "Melezleme" ve "seçici üreme" ile ilişkilidir.
- ➡️ 2. Adım: Seçenekleri Kalıtım Açısından İrdeleyelim
- A Seçeneği: Doğru. Çiftçi, belirli özelliklere (verimlilik, dayanıklılık) sahip bitkileri seçerek onları çaprazlar. Bu, Mendel'in "seçici çaprazlama" prensibinin tarımda doğrudan bir uygulamasıdır. İstenen genlerin gelecek nesillere aktarılması hedeflenir.
- B Seçeneği: Bu, mikrobiyoloji ve tıp ile ilgilidir. Kalıtımla doğrudan bir bağlantısı yoktur.
- C Seçeneği: Bu, bir biyokimyasal süreç (fermantasyon) ve çevresel koşulların kontrolü ile ilgilidir. Genetik kalıtımla ilgisi yoktur.
- D Seçeneği: Bu, beslenme ve koruyucu sağlık uygulamasıdır. Kalıtsal gen aktarımıyla ilgili değildir.
✅ Sonuç olarak, Mendel'in çalışmaları, istenen genetik özelliklerin nesilden nesile aktarılmasını planlamak için kullanılır. Bu da onu bitki ve hayvan ıslahının temel taşı yapar. Doğru cevap A'dır.
